Orman Genel Müdürlüğü, ormanları 850 Seviye-1 ve 52 Seviye-2 gözlem alanında, biyolojik çeşitlilik, artım, meteoroloji, iklim değişikliği ve hava kirliliği gibi konularda takip ederek, risk haritaları oluşturuyor.
Orman Genel Müdürlüğü yetkililerinden edinilen bilgiye göre, sanayileşmeye bağlı olarak artan hava kirliliğinin ormanlar üzerindeki etkilerinin izlenmesi amacıyla ilk olarak 1985'te Almanya'da "Hava Kirliliğinin Ormanlar Üzerine Olan Etkilerinin İzlenmesi Programı" başlatıldı.
Türkiye'de ise 2006'da Hollanda hükümetiyle yapılan iş birliği sonucu alınan projelerle çalışmalara girişilirken, daha sonra bunların program olarak uygulanmasına karar verildi.
"Ormanlar Üzerine Hava Kirliliğinin Etkilerinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Uluslararası İşbirliği Programı (ICP Forests)" Türkiye dahil 42 ülkede yürütülüyor. 2008'den itibaren yoğun izlemeye dayalı olarak Seviye-1 ve Seviye-2 programları devreye alındı.
Söz konusu programın çalışmaları Orman Genel Müdürlüğü Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığınca gerçekleştiriliyor.
Bu kapsamda halen Türkiye'de 850 Seviye-1 ve 52 Seviye-2 gözlem alanında, 12 konuda izleme yapılıyor. Türkiye dahil 42 ülkede ise faaliyetlerin sürdürüldüğü 7 bin Seviye-1 ve 500 Seviye-2 gözlem alanı bulunuyor.
Seviye-1, Avrupa'ya özgü geniş ölçekli ormanlardaki insan etkisi ve doğal stres faktörleri hakkında mekan ve zamanla meydana gelebilecek değişimler üzerinde periyodik gözlemlerden oluşuyor.
Seviye-2 çalışmalarıyla orman ekosistemleri ve stres faktörlerinin durumları arasındaki ilişkilerin daha iyi anlaşılabilmesi için seçilen kalıcı gözlem alanlarında özellikle hava kirliliğinin yoğunluğu izleniyor.
En çok gözlem alanı Antalya'da bulunuyor
Ülke geneline yayılışına bakıldığında en çok Seviye-1 ve 2 gözlem alanı sırasıyla Antalya, Muğla, Kastamonu, Balıkesir, Mersin, Bolu, Denizli, Isparta, Konya ve Kütahya'da bulunuyor.
Gözlem alanlarından alınan numuneler, toplanan veriler ve yağmur suyu gibi örnekler İzmir'de kurulan son sistem laboratuvarda analize tabi tutuluyor ve elde edilen veriler Orman Bilgi Sistemi Veri Tabanı'na girilerek sonuçlar raporlanıyor. Ardından söz konusu raporlar ışığında risk haritaları çıkarılıyor.
Avrupa ile koordineli yürütülen programla elde edilen sonuçlar ICP Forest Program Koordinasyon Merkezi ile de paylaşılıyor ve uygulama konuları ortak uygulama programlarına dayalı yürütülüyor.
Seviye-1 kapsamında bu zamana kadar ICP Forests kılavuzları doğrultusunda ağaçların taç durumu ve hasar etmenlerinin görsel değerlendirmeleri, ağaç büyümesi ve toprak örneklenmesi ile analizi konularında çalışmalar gerçekleştirildi.
Seviye-2'de ise Seviye-1 çalışmalarının haricinde ozon zararı, toprak çözeltisi ve analizi, ibre-yaprak örneklemesi ve hava kalitesi konularında gözlem çalışmaları yapıldı.
