Pakistan ile Hindistan arasındaki su anlaşmazlığı, iki ülkenin bağımsızlığından bu yana sürüyor.
Bağımsızlıklarını 1947'de kazanan iki ülke, yeni siyasal sınırların çizilmesinin ardından su ihtilafıyla baş başa kaldı.
Dünya Bankası garantörlüğünde iki ülke arasında 1960'ta imzalanan İndus Suları Anlaşması'na göre, İndus Nehri'ni besleyen kollardan Beas, Ravi ve Sutlej akarsularının kontrolü Hindistan'a verildi.
Indus, Chenab ve Jhelum akarsuları, Pakistan'a tahsis edilse de Hindistan'ın bu sular üzerinde enerji projeleri çalışmaları, İslamabad ile Yeni Delhi arasında zaman zaman gerilimlere yol açıyor.
Çin'in Tibet Özerk Bölgesi'nden doğan İndus Nehri, kuzeybatı istikametinde Hindistan'ın Ladakh ve Cammu Keşmir bölgelerini aşıp Pakistan'ın Azad Cammu Keşmir, Gilgit Baltistan, Pencap ve Sindh eyaletlerini geçerek Karaçi yakınlarından Arap Denizi'ne dökülüyor.
Nehir sisteminin yüzde 47'si Pakistan, yüzde 37'si Hindistan ile bölünürken, geriye kalan küçük kısımlar, Afganistan'ın doğusu ve Çin'in Tibet Özerk Bölgesi'nde yer alıyor.
Yıllık ortalama su miktarı 208 milyar metreküp ile dünyanın en büyük nehirlerinden olan İndus'un kapasitesi, Fırat ve Dicle nehirlerinin toplam kapasitesinin yaklaşık 2,2 katı.
Pakistan'ın tarımsal ihtiyaçları için kritik önemde
Himalaya, Karakurum ve Hindukuş Sıradağları'ndaki buzullar ve kollardan beslenen İndus nehir sistemi, Pakistan'ın tarımsal ve yerel tüketim ihtiyaçlarının büyük bir kısmı için kritik öneme sahip.
Pakistan'da gıda üretiminin yüzde 90'ına su sağlayan İndus nehir sistemi, gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 25'ine katkıda bulunuyor.
Ulusal güvenliğe tehdit
Nehirlerin akış yönü Hindistan'dan Pakistan'a doğru olduğu için Yeni Delhi yönetiminin nehir kolları üzerinde yaptığı enerji projeleri, iki ülke arasında tansiyonun yükselmesine sebep oluyor.
Buna ek olarak Keşmir konusunda yaşanan anlaşmazlık da su sorunu görüşmelerini baltalayabilecek bir mesele olarak yerini koruyor.
İslamabad, sulama ve temel gıdanın ötesinde Hindistan'ın su kaynaklarını kullanmasını ulusal güvenliğine tehdit olarak görüyor.
Pakistan'ın korkuları arasında Hindistan'ın suyu barajlarda depolaması, yağmurlu mevsimde barajları açarak ülkeyi sel altında bırakması ve kurak mevsimlerde suyu kesmesi gibi sebepler yer alıyor. Bu sebeple İslamabad, Hindistan'ın bu nehirler üzerindeki çalışmalarını dikkatle izliyor.
117'nci görüşme
Yerel basındaki haberlere göre, 10 üyeli Hindistan heyeti Wagah Sınır Kapısı'ndan geçerek Lahor'a ulaştı.
Görüşmede, Pakistan tarafına İndus Suları Komisyonu Başkanı Mahir Ali Şah, Hindistan tarafına P.K. Saxena başkanlık edecek.
İki ülke yetkilileri su anlaşmazlığını çözmek için 117'nci defa bir araya geliyor.
Su anlaşmazlığı çatışmaya dönüşebilir
Pakistan İndus Suları Komisyonu Başkanı Şah, basına yaptığı açıklamada, bugün yapılacak görüşmede, Chenab, Pooch ve İndus nehirleri üzerindeki enerji projelerinin gündeme getirileceğini ve bunlara itiraz edileceğini belirtti.
Pakistan, Hindistan'ı "batı nehirleri üzerinde barajlar inşa ederek anlaşmayı sürekli olarak ihlal etmekle" suçlarken, Hindistan ise bunların anlaşmaya aykırı olmadığını iddia ediyor.
Hindistan'da 2016'da ve 2019'da Cammu Keşmir'de gerçekleşen terör saldırılarının ardından Yeni Delhi yönetimi, Pakistan'ı nehir sularının akışını kesmekle tehdit etti.
İslamabad ise batı nehirlerinin akış yönünün değiştirilmesini saldırı eylemi olarak nitelendireceğini duyurdu. Bu sebeple iki ülke arasındaki su anlaşmazlığı, çatışmaya dönme olasılığıyla potansiyel bir tehdit olarak yerini koruyor.
Bununla birlikte su anlaşmazlığı görüşmeleri, ikili ilişkilerin Ağustos 2019'dan bu yana en düşük seviyede olduğu Yeni Delhi ile İslamabad arasında diyaloğun başlamasına da yardımcı olabilir.
Hindistan'ın 5 Ağustos 2019'da Cammu Keşmir'in özel statüsünü kaldırmasının ardından toplantılar askıya alınmıştı.
Cammu Keşmir'deki anlaşmazlıklar nedeniyle 2 yıl yapılamayan ancak her yıl gerçekleşmesi gereken görüşmeler için Pakistan heyeti, 22 Mart 2021'de Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'ye gitmişti.
Pakistan ile Hindistan, geçen seneki görüşmede aralarındaki su sorununun çözülmesi için çaba gösterme konusunda mutabık kalmıştı.
Pakistan'dan şikayet
Pakistan, Hindistan'ın su akışını engelleyen baraj projeleri nedeniyle son olarak 2020'de Dünya Bankasına şikayette bulunmuştu.
Anlaşmanın garantörü Dünya Bankasının iki ülke yetkilileriyle Mayıs 2020'de Washington'da yaptığı toplantılar karar alınamadan sona ermişti.
Söz konusu düzenlemeye rağmen Hindistan, 2007'de inşasına başladığı Kişanganga Barajı'nı 2018'de Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin katıldığı törenle açmıştı.
