Türk Dil Kurumu, 'müsait' ve 'kirli' kelimelerinin karşılığıyla ilgili yapılan tartışmalar üzerine 2011 baskılı Türkçe Sözlük'ü güncelleme kararı aldı.
YENİBİRLİK - Türk Dil Kurumu’nun (TDK), "müsait”, "esnaf”, "kirli” kelimelerini tanımlarken kadınları aşağılayan ifadeler kullanıldığı iddiasıyla tartışma yaşanmıştı. En son yaşanan tartışmada; sözlükte "kirli” kelimesinin karşılıklarından biri için "Aybaşı durumunda bulunan (kadın)” yazılmasının belirlenmesi üzerine yine tepkileri üzerine çeken TDK, yeni sözlük için harekete geçti.
SÖZLÜKTE 117 BİN SÖZCÜK VAR
Kurum yetkilileri Habertürk’e yaptığı açıklamada, Türkçe Sözlük’ün yaklaşık 3 bin sayfadan oluştuğunu belirterek, sözlüğü oluşturan asıl verinin Şemseddin Sami’nin "Kamûs-ı Türkî” adlı eseri olduğunu ve yeni anlam ile kelimeler eklene eklene bugünkü halini aldığını söyledi. Yetkililer, "Şu anda sözlükte 117 bin söz varlığı, 93 bin madde başı var. Bu kadar kelimeyi tanımlamak kolay iş değil. ‘Vay efendim sözlükte aşağılayıcı tanımlar var.’ Bu tanımlar, halk arasında var. Türkçe sözlüğü hazırlarken TDK masa başında oturup bir kelimeyi tanımlamıyor” dedi.
TARTIŞMALI KELİMELERE ‘MECAZ’ EKLEMESİ
TDK’nın, tanımlama yaparken 1900’lü yıllardan başlayıp taranan ve bilgisayar ortamına aktarılan edebi eserlerden yararlandığını kaydeden yetkililer, sorunun internetteki sözlükte kısaltmaların kullanılmamasından kaynaklandığını söyledi.
TDK yetkilisi şunları dedi
"İnternetteki sözlük ile 2011 baskılı Türkçe Sözlük aynı değil. Bu sözlükte her kelimenin birinci anlamı asıl anlamı. İkinci anlamının yanına varsa mecaz kısaltması yazılır. İnternette kısaltmalara yer verilmemiş” dedi. "Kirli” kelimesinin sözlüğe 1945’te girdiğini belirten yetkililer, "Sanılıyor ki TDK bu anlamları yükledi. Bu sözcük, halk arasında veya herhangi bir yazar tarafından kullanılmış. Biz de oradan almışız. Bu anlamda kullanılmış demişiz ve oraya eklemişiz. ‘Kirli’ sözlükten çıkarılmayacak. Kelimenin başına mecaz kısaltması eklenecek.” TDK’nın Türkçe Sözlük’ü güncelleme çalışmalarına başlandığını ve yenisinin Dil Bayramı’na yetiştireceklerini açıkladı. Yetkililer, internetteki sözlüğün de güncelleneceğini ve mecaz anlam taşıyan kelimelerin başına kısaltma yazılacağını kaydetti. TDK’nın, internetteki sözlükte aradığı kelimeyi bulamayan ve kuruma "Bu kelimenin karşılığı neden yok” diyenler için düzenleme yapılacağını söyleyen yetkililer, "Google’da olduğu gibi vatandaşa, ‘Bunu mu demek istediniz?’ sorusu yöneltilecek” dedi.
'MECAZ ANLAMI DA SÖZLÜKTE OLMASIN'
Türkiye Kadın Dernekleri Başkanı Canan Güllü, "kirli” kelimesinin anlamın içler acısı olduğunu belirterek, şunları dedi
"Kadınlığın içinde bulunduğu koşulları tanımlayarak bunlardan dolayı onu kirli sıfatıyla tanımladığınız zaman bakış açınız, değer yargınız her biri bir başka noktaya gitmiş oluyor. Bunu öğrenen hem kadın hem erkek gençler bu bakış açısıyla ilerki yaşlarda değerlendirmeye gidiyorlar. Dolayısıyla mecazi anlamın da olmadığı bir süreci TDK’nın başlatmasını istiyoruz.”
'SÖZLÜK CERRAH GİBİDİR AYIP-GÜNAH BİLMEZ'
Dil Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sevgi Özel, kirli kelimesinin sözlüklerden atılamayacağını belirterek şöyle konuştu: "Bu mantıkla bakarsanız sözlüklerden yüzlerce kelimeyi atmak gerekir. Sözlüklerde bir dilde olan bütün sözcükler olur. Kullanan kullanır kullanmayan kullanmaz. Sözlük bir cerrah gibidir. Ayıp, günah şu bu bilmez. TDK’nın açıklamaları doğru. Mecaz kısaltması konulabilir. Kısaltma konulmasa da olur.”
