Suriye İç Savaşı, birçok farklı silahlı grup ve ittifakın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu gruplardan biri olan Tahrir el-Şam veya kısa adıyla HTŞ, savaştaki en aktif selefi cihad örgütlerinden biridir. Peki, HTŞ nedir, kim kurmuştur, kime bağlıdır ve terör örgütü olarak mı kabul edilmektedir? İşte HTŞ hakkında tüm merak edilenler…
HTŞ Nedir?
HTŞ’nin açılımı, “Tahrir el-Şam” veya Türkçesiyle “Şam Kurtuluş Heyeti” anlamına gelir. Suriye İç Savaşı’nda faaliyet gösteren selefi cihadcı bir örgüt olan HTŞ, İdlib ve çevresinde önemli bir güç olarak varlığını sürdürmektedir.
HTŞ, 28 Ocak 2017 tarihinde kuruldu. Bu oluşum, şu grupların birleşmesiyle ortaya çıktı:
- Cebhe Fetih el-Şam (eski adıyla El-Nusra Cephesi)
- Ensaruddin Cephesi
- Ceyşu’s-Sünne
- Liva el-Hak
- Nureddin Zengi Hareketi
HTŞ, başlangıçta çok sayıda farklı grubun birleşimi olsa da, zamanla bazı gruplar bu ittifaktan ayrılmış ve bağımsız hareket etmeye başlamıştır.
HTŞ’yi Kim Kurdu?
HTŞ, Suriye’deki cihadcı grupların liderleri tarafından kuruldu. Özellikle örgütün lider kadrosunda, Cebhe Fetih el-Şam (eski adıyla El-Nusra Cephesi) ve diğer selefi grupların liderleri etkili olmuştur. Örgütün ilk lideri olarak bilinen kişi, Ebu Cabir (Ebu Muhammed el-Culani) idi. Daha sonra örgütün liderliğini, El-Nusra Cephesi döneminden gelen diğer isimler üstlenmiştir.
HTŞ’nin lider kadrosunda, daha önce El Kaide ile bağlantılı olan kişiler bulunmaktadır. Ancak HTŞ, resmi olarak El Kaide’nin bir uzantısı olduğunu kabul etmemektedir ve bağımsız bir örgüt olduğunu iddia etmektedir.
HTŞ Kime Bağlıdır?
HTŞ, El Kaide’nin bir uzantısı olduğu yönünde iddialarla sık sık gündeme gelmiştir. Örgüt, 2016 yılına kadar El Kaide’nin Suriye kolu olarak faaliyet gösteren El-Nusra Cephesi ile doğrudan bağlantılıydı. Ancak, HTŞ’nin kuruluşuyla birlikte, örgüt kendisini El Kaide’den bağımsız bir yapı olarak ilan etti.
Bununla birlikte, birçok ülke ve analist, HTŞ’yi El Kaide’nin ideolojik ve operasyonel mirasçısı olarak değerlendirmeye devam etmektedir. Örgüt, Suriye’nin İdlib bölgesinde kurduğu Suriye Kurtuluş Hükümeti ile bir tür yerel yönetim mekanizması oluşturmuştur. Bu hükümet, HTŞ’ye sadık bir yapıdır.
HTŞ Terör Örgütü Mü?
HTŞ, uluslararası alanda tartışmalı bir konuma sahiptir ve birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmıştır. İşte HTŞ’yi terör örgütü olarak kabul eden bazı ülkeler ve kurumlar:
- Türkiye: Türkiye, 2018 yılında HTŞ’yi resmen terör örgütü olarak tanımıştır.
- Rusya: HTŞ’yi, Suriye’deki El Kaide’nin devamı olarak görmektedir.
- ABD: ABD, HTŞ’yi terör örgütü listesine almıştır.
- Birleşmiş Milletler: BM, HTŞ’yi terör örgütü olarak kabul eden bir açıklama yapmıştır.
Örgüt, Suriye'deki selefi cihad hareketinin önemli bir parçası olarak görülmekte ve İdlib gibi bölgelerdeki radikal hareketlerin liderliğini üstlenmektedir.
HTŞ’nin Amaçları Nelerdir?
HTŞ, kendisini bağımsız bir grup olarak tanımlasa da, temel amacı Suriye’de İslami bir emirlik kurmak ve kendi ideolojisine dayalı bir yönetim sistemi oluşturmaktır. İşte HTŞ’nin bazı hedefleri:
- Şeriat Düzeni Kurmak: HTŞ, Suriye’de İslami şeriat yasalarına dayalı bir yönetim oluşturmayı hedeflemektedir.
- Beşar Esad Rejimini Devirmek: Örgüt, Esad yönetimini meşru görmemekte ve rejime karşı savaşmaktadır.
- Batı ve Rusya Karşıtlığı: HTŞ, Batı ülkeleri ve Rusya’nın Suriye’deki varlığına karşı çıkmaktadır.
- Yerel Yönetim: İdlib’de, Suriye Kurtuluş Hükümeti aracılığıyla bir tür yerel yönetim kurmuştur.
HTŞ ve El-Nusra Cephesi Arasındaki Bağlantı Nedir?
HTŞ’nin çekirdeğini oluşturan grup, eski adıyla El-Nusra Cephesi’dir. Nusra Cephesi, Suriye’deki El Kaide şubesi olarak biliniyordu. 2016 yılında isim değiştirerek Cebhe Fetih el-Şam adını aldı. 2017 yılında ise diğer gruplarla birleşerek HTŞ’yi oluşturdu.
El-Nusra Cephesi’nin El Kaide bağlantısı, HTŞ’nin terör örgütü olarak sınıflandırılmasının başlıca nedenlerinden biridir. HTŞ’nin liderlerinin birçoğu, El Kaide’ye sadakatiyle tanınan kişilerden oluşmaktadır.
HTŞ’nin Etkin Olduğu Bölgeler
HTŞ, Suriye’nin kuzeybatısında, özellikle de İdlib vilayetinde güçlü bir varlık göstermektedir. Örgüt, İdlib’deki diğer muhalif gruplara karşı üstünlük kurmuş ve bu bölgede hâkimiyetini sürdürmektedir.
İdlib:
- HTŞ’nin ana kontrol bölgesidir.
- Örgüt, burada kurduğu Suriye Kurtuluş Hükümeti aracılığıyla bir tür yerel yönetim yapısı oluşturmuştur.
Halep ve Çevresi:
- HTŞ, Halep’in bazı kırsal bölgelerinde de etkinlik göstermektedir.
HTŞ’nin Destekçileri ve Düşmanları
HTŞ’yi Destekleyenler:
HTŞ’nin resmi bir devlet tarafından desteklenip desteklenmediği konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak örgüt, bazı dış unsurlardan finansal ve lojistik destek alıyor olabilir.
HTŞ’ye Karşı Olanlar:
- Suriye Rejimi: Beşar Esad yönetimi, HTŞ’yi en büyük düşmanlarından biri olarak görmektedir.
- Rusya: HTŞ’nin Suriye’deki varlığını bir tehdit olarak değerlendiren Rusya, örgüte yönelik birçok hava saldırısı düzenlemiştir.
- Türkiye: Türkiye, HTŞ’yi terör örgütü ilan etmiş ve örgütle mücadele etmek için sınır bölgelerinde operasyonlar düzenlemiştir.
- Batı Ülkeleri: ABD ve Avrupa Birliği, HTŞ’yi küresel terör tehdidinin bir parçası olarak kabul etmektedir.
