İstanbul’da son 6 ayda üç kez zamlanan ekmek fiyatlarına yine gayriresmi zam geldi. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) nisan ayı meclisinde ekmek fiyatlarına yüzde 16,6 oranında zam isteyen fırıncıların bu talebi, bu hafta yapılan mayıs meclisinde gündeme alınmadı. Ancak maliyetlerindeki artışı gerekçe gösteren bazı ilçelerdeki fırıncı esnafı, ekmeği 4-4,5 liradan satmaya başladı. Aralık ayında resmi zammı beklemeden ekmeği 3,5 liradan satmaya başlayan İstanbul’daki fırıncı esnafı, yine maliyetlerindeki artışı gerekçe göstererek gayriresmi zam yapmış oldu.
Cezayı göze alıp fiyat artırıyorlar
Sozcu.com.tr’ye konuşan İTO 12 No’lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Başkanı Hasan Demir, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte un fiyatlarının da ciddi şekilde zamlandığını, artan enerji maliyetleri ve maya giderleriyle birlikte fırıncıların maliyetlerle baş edemez hale geldiğini anlattı. İTO’dan son resmi zammı 2022 Şubat’ta aldıklarını anımsatan Demir, “Bu zamla birlikte şubat itibarıyla 210 gram ekmek 3 liraya çıkmıştı. Nisan ayı meclisinde 210 gram ekmeğin 3,5 liraya çıkması talebinde bulunduk ama henüz gündeme alınmadı” dedi. Demir, “Bu talebimiz, ilerleyen günlerde buğday hasadının da başlamasıyla birlikte haziran ayı meclisinde tartışılabilir. Ancak bazı ilçelerdeki fırıncılar artan maliyetlerden dolayı resmi zammı beklemeden, cezaları da göze alarak son 10 gündür zam yapmaya başladı. Üsküdar ve Beykoz’da satılan ekmek fiyatları 4 liradan, Beşiktaş ve Kadıköy’de ise 4,5 liradan satılmaya başlandı” diye konuştu.
4 TL talebi geldi
İstanbul’da toplamda 3 bini aşkın fırıncıdan İTO’ya bağlı olanlarda durum böyleyken, esnaf odasına bağlı olan fırıncıların da zam talebi farklı değil. Sozcu.com.tr’ye konuşan İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı Erdoğan Çetin, 240 gram ekmeğin 4 TL olması talebinde bulunduklarını ancak henüz bu taleplerine dönüş alamadıklarını anlattı. Çetin, “Sene başında TMO’nun verdiği unun fiyatı 185 lira iken bugün 280 lira. Piyasadaki diğer unların fiyatları ise 400 liraya kadar çıktı. Ciddi un zamlarından sonra şimdi de maya fiyatları aylık olarak zamlanmaya başladı. 120-130 TL olan maya haziran itibarıyla da 350 TL’ye çıkacak, tarafımıza tebliğ edildi” dedi. Fırıncıların ekmeğe zam taleplerinde maliyetlerindeki bu artışın etkili olduğunu kaydeden Çetin, şöyle devam etti: “Ekmek fiyatları ne kadar yukarı giderse vatandaşın fırın ekmeğine talebinde de azalma oluyor. Biz üretemeyecek duruma geldiğimiz için mecburiyetten fiyat güncellemesi talep ediyoruz.”
Gıdaya erişim zor bir hal aldı
Öte yandan, üretici ve perakendeci tarafındaki maliyet enflasyonu, vatandaşın satın aldığı her ürüne zam olarak yansımaya, yurttaşın alım gücünü düşürmeye devam ediyor. Ekmeğin 4,5 liraya, bir litre sütün 15 liraya çıkması, en temel gıda ürünlerine ulaşılabilirliği de azaltıyor. Ekmeğin resmi olarak 4 liraya çıkmasının talep edildiği nisan ayında açlık sınırı, asgari ücretin 1070 TL üzerine çıkarak 5 bin 323 TL’ye yükselmişti. Yoksulluk sınırı ise 17 bin 340 TL’ye ulaşmıştı. Türk-İş’in bu verilerine göre ayrıca, Ramazan Bayramı’ndan sonra ekmek, et ve süt fiyatlarında yeni zamlar olabileceğine işaret edilmişti. İTO 12 No’lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Başkanı Hasan Demir’in açıklamaları, bayramdan sonra ekmeğe yapılan gayrı resmi zamlarla bu artışların gerçekleştiğini ortaya koymuş oldu. Ulusal Süt Konseyi’nin çiğ süte yaptığı zammın da, 15 Mayıs’tan sonra da perakende süt fiyatlarına yansıması bekleniyor.
