Hazine ve Maliye Bakanlığı, kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında serbest meslek erbaplarına yönelik yürüttüğü analiz çalışmalarının ilk çıktılarından birini sağlık sektöründe elde etti. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) özel muayenehanesi bulunan doktorlara yönelik gerçekleştirdiği veri analizi sonucunda, gönüllü uyum süreciyle önemli bir vergi matrah artışı sağlandı.
GİB tarafından yürütülen “Doktorluk Faaliyetinde Bulunan Serbest Meslek Erbaplarına İlişkin Analiz Çalışması” çerçevesinde, 28 bin 931 doktorun gelir durumu yapay zekâ destekli sistemler aracılığıyla değerlendirildi. Çalışma neticesinde, gönüllü uyumla 2,1 milyar lira tutarında gelir beyanında artış sağlandığı açıklandı.
Yapay Zekâ ve Veri Analizi Kullanıldı
Analizlerde yapay zekâ ve makine öğrenmesi algoritmalarıyla oluşturulan risk senaryoları sayesinde, çok değişkenli veri kümeleri üzerinden mükelleflerin risk düzeyleri belirlendi. Bu yöntemle 3 bin 663 doktor yüksek riskli gruba dâhil edildi.
Önleyici Denetim, Cezai İşlem Yerine Gönüllü Uyum
Yüksek riskli olarak belirlenen doktorlara cezai işlem yerine önleyici denetim modeliyle bilgilendirme yapıldı. Gönüllü olarak gelir vergisi beyannamesi veren 1701 doktor, toplamda 1,7 milyar lira matrah bildiriminde bulundu. Yapılan değerlendirmeye göre, mükellef başına düşen ortalama matrah, önceki beyanlara göre beş kat artış gösterdi.
KDV Beyanlarındaki Artış Dikkat Çekti
Ayrıca Aralık 2023 dönemine ilişkin Katma Değer Vergisi (KDV) beyannameleri incelendiğinde, 2025 yılı içinde verilen düzeltme beyannameleriyle beyan edilen hizmet tutarının 358 milyon liraya ulaştığı belirtildi. Bu rakamın, ilk etapta beyan edilen 9 milyon liraya göre ciddi bir artış içerdiği vurgulandı.
Riskli Olmayan Doktorlardan da Gönüllü Beyan
Çalışma kapsamında riskli gruba girmeyen 158 doktor da pişmanlık hükümleri kapsamında toplam 76 milyon liralık gelir beyan etti. Bu durum, gönüllü uyum modelinin daha geniş kesimlere de ulaşabildiğini gösterdi.
Gönüllü Uyum Olmazsa İnceleme Başlıyor
Bakanlık, gönüllü uyuma yanaşmayan mükellefler hakkında ise vergi inceleme süreçlerinin başlatılacağını duyurdu. İncelemelerde, doktorların beyan ettikleri gelirlerin yanı sıra giderlerinin vergi mevzuatına uygunluğu da değerlendirilecek. Bu süreçte Sağlık Bakanlığı’nın ilgili birimlerinden destek alınarak muayene ve ameliyat kayıtları da incelenecek.
Şimşek: “Bu Modeli Yaygınlaştıracağız”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gönüllü uyumun vergi adaletini güçlendirdiğini belirterek şu açıklamada bulundu:
“Kayıt dışılıkla mücadelemizi sadece cezalarla değil, aynı zamanda bilgilendirme ve yönlendirme ile sürdürüyoruz. Önleyici denetim sayesinde milyonlarca lira gelir gönüllü olarak beyan edildi. Bu sadece mali sonuç değil, aynı zamanda sistemimize duyulan güvenin bir göstergesi.”
Vergi sistemine güvenen ve zamanında beyan veren mükelleflere teşekkür eden Bakan Şimşek, bu modeli yaygınlaştırarak kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi sürdüreceklerini belirtti.
