Mehmet Ali Ağca Kimdir? Abdi İpekçi ve Papa Suikastlarıyla Tarihe Geçen İsim
Mehmet Ali Ağca, Türkiye’nin yakın tarihine damga vuran suikastlarla anılan isimlerden biri olarak kamuoyunda yerini korumaya devam ediyor. 9 Ocak 1958 Malatya doğumlu olan Ağca, hem Abdi İpekçi suikastı hem de Papa II. Jean Paul’e yönelik saldırıyla uluslararası bir figüre dönüştü. Suikastlar, kaçışlar ve uzun yıllara yayılan cezaevi süreci, onun adını yıllar boyunca gündemde tuttu.
Hayatı ve Eğitim Geçmişi
Mehmet Ali Ağca, Malatya’nın Hekimhan ilçesine bağlı Güzelyurt (İsmailli) köyünde dünyaya geldi. Çocukluk döneminin bir kısmını Malatya’da geçirdikten sonra ailesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti. Burada lise eğitimini tamamlayan Ağca, daha sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesine kaydoldu.
Üniversite yıllarında dönemin siyasi atmosferinden etkilenerek çeşitli ideolojik gruplarla temas kurdu. Bu süreç, ilerleyen yıllarda adının karışacağı olayların arka planını oluşturan en kritik dönemlerden biri olarak görülüyor.
Abdi İpekçi Suikastı
Türkiye’nin en saygın gazetecilerinden Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi, 1 Şubat 1979’da düzenlenen suikastla hayatını kaybetti. Olaydan kısa süre sonra, suikastın tetikçisi olarak Mehmet Ali Ağca’nın adı ön plana çıktı.
Ağca, cinayetten yaklaşık 5 ay sonra, 25 Haziran 1979'da yakalanarak Maltepe Askeri Cezaevi'ne konuldu. İpekçi suikastı, hem Türkiye’de hem de dünyada büyük yankı uyandırırken, Ağca’nın yakalanma süreci dönemin siyasi atmosferiyle birlikte değerlendirildi.
Bazı yorumcular, İpekçi’nin silah kaçakçılığı üzerine hazırladığı yazıların hedef olmasına sebep olduğunu iddia etti. Ancak suikastın perde arkası, yıllar geçse de tam anlamıyla aydınlatılamadı.
Cezaevinden Kaçışı: Abdullah Çatlı ve Arkadaşları
Mehmet Ali Ağca, tutukluluğunun üzerinden yalnızca altı ay geçmişken, 23 Kasım 1979’da Abdullah Çatlı ve arkadaşlarının yardımıyla cezaevinden kaçırıldı. Bu olay, Türkiye’nin karanlık yıllarındaki en çok konuşulan kaçışlardan biri olarak tarihe geçti.
Ağca, kaçışın ardından Bulgaristan’a gönderildi. Buradan çeşitli Avrupa ülkelerine geçtiği iddia edilen süreç, uluslararası istihbarat servislerinin de ilgi alanına girdi.
Papa II. Jean Paul Suikast Girişimi
Ağca’nın dünya çapında tanınmasına neden olan en kritik olay, 13 Mayıs 1981’de Vatikan’da Papa II. Jean Paul’e yönelik suikast girişimi oldu. Aziz Petrus Meydanı’nda gerçekleşen saldırıda Papa ağır yaralandı ancak hayatta kaldı.
Soruşturma sürecinde Ağca’nın 128 kez ifadesi alındığı bilgisi kayıtlara geçti. Saldırı, dönemin siyasi dengeleri ve uluslararası ilişkiler açısından büyük bir kriz yarattı.
22 Mart 1986’da ömür boyu hapse mahkûm edilen Ağca'nın durumu, Papa’nın affetme açıklamasıyla farklı bir boyut kazandı. Papa II. Jean Paul, kendisini vuran kişiyi 4 gün sonra affettiğini açıklamış, ardından 27 Aralık 1983’te cezaevinde ziyaret ederek tarihe geçen bir görüşme gerçekleştirmişti.
Türkiye’ye İadesi ve Yargılama Süreci
Ağca, 13 Haziran 2000’de, dönemin İtalya Cumhurbaşkanı Carlo Azeglio Ciampi’nin affını onaylamasıyla Türkiye’ye iade edildi. Türkiye’ye dönüşünde yalnızca gasp suçundan iade edildiği için, tekrar İpekçi suikastından yargılanması mümkün olmadı.
Daha önce aldığı cezalar ise infaz yasaları ve af düzenlemeleri kapsamında yeniden değerlendirildi:
İpekçi cinayetinden aldığı ölüm cezası, 1991’de yürürlüğe giren yasa gereği 10 yıl hapse çevrildi.
Kadıköy’de işlenen iki gasp ve soygun suçundan aldığı 36 yıl ağır hapis cezası, “Rahşan Affı” olarak bilinen düzenleme ile 7 yıl 2 ay olarak belirlendi.
12 Ocak 2006’da serbest bırakılan Ağca, Adalet Bakanlığı’nın itirazı üzerine tekrar yargılandı.
20 Ocak 2006’da yeniden tutuklanarak Kartal Cezaevi’ne gönderildi.
Serbest Kalışı ve Son Yılları
Mehmet Ali Ağca, cezaevi sürecinin büyük bölümünü Sincan Cezaevinde geçirdikten sonra, 18 Ocak 2010’da cezasını tamamlayarak serbest kaldı. Serbest kaldıktan sonra yaptığı açıklamalarda sık sık çeşitli iddialarda bulunan Ağca, yıllar boyunca gündemde kalmaya devam etti.
Ayrıca yıllardır üzerinden çıkarmadığı mavi kazağının özgürlüğü temsil ettiğini savunması, kamuoyunda dikkat çekici detaylardan biri oldu.
Ağca, 2014 yılında Papa II. Jean Paul’ün mezarını ziyaret etmek için tekrar İtalya’ya gitmiş ancak uygunsuz seyahat belgesi nedeniyle sınır dışı edilmiştir.
