Nesimi Kimdir?
Seyyid Ali İmadeddin Nesimi, 1369 yılında doğmuş, doğum yeri olarak Bağdat yakınlarındaki Nesim kasabası ya da Azerbaycan’ın Şamahı şehri gösterilmiştir. Anadili Türkçe olan Nesimi'nin Türkmen ya da Türkleşmiş bir aileye mensup olduğu düşünülmektedir. Arapça, Farsça ve Türkçeyi ileri düzeyde bilmesi, dönemin önemli bilim alanlarında da bilgi sahibi olması onu çok yönlü bir aydın haline getirmiştir.
ne ile suçlandı
Nesimi’nin manevi yolculuğunda en büyük etkiyi, Hurûfîliğin kurucusu Fazlullah-ı Hurûfî yapmıştır. Harflerin kutsallığını temel alan bu tasavvufi düşünceye göre, Tanrı'nın sırları insan yüzünde zuhur eder. Nesimi'nin "Ene’l-Hak" (Ben Hakk’ım) gibi ifadeleri, İslam otoritelerince zındıklıkla suçlanmasına yol açmıştır.
düşünceleri kabul görmedi
Hurûfî düşüncelerini yaymaya çalışan Nesimi, Anadolu’da Bursa, Ankara ve Diyarbakır gibi şehirlerde bulundu ancak fikirleri reddedildi. Hacı Bayram Veli ile görüşme isteği kabul görmeyince Halep’e yöneldi. Burada büyük bir takipçi kitlesi kazandı fakat fikirleri Memlük yönetimi tarafından tehdit olarak algılandı.
Neden İdam Edildi?
1417 yılında Halep’te, dönemin Memlük Sultanı Seyfeddin Tatar Burci’nin onayıyla, ulemanın ölüm fetvası sonucu derisi yüzülerek idam edildi. İdam edildiğinde yaklaşık 48 yaşındaydı. Suçu, Tanrı’nın insanda tecelli ettiğini savunan şiirler yazmak ve Hurûfîliği yaymak olarak gösterildi.
edebi kişiliği
Nesimi; Türkçe, Farsça ve Arapça dillerinde eserler vermiştir. Divan şiiriyle tasavvufi düşünceyi birleştiren üslubu, onu klasik Türk edebiyatının öncülerinden biri yapmıştır. Aruz veznini Türkçeye uyarlama çabası, onun edebi katkılarından biridir.
Eserleri Nelerdir?
Türkçe Divan: En bilinen eseridir. Gazel, kaside ve rubailer içerir. 1469 tarihli nüshası en eski kaynak olarak bilinir.
Farsça Divan: Felsefi söylemlerin yoğun olduğu bir diğer önemli eseridir.
Mukaddimetü’l-Hakâyık: Hurûfîliğin temel metinlerinden Câvidân-nâme üzerine inşa edilmiş mensur bir eserdir.
Nesimi'nin Şiirlerinde Öne Çıkan Temalar
Şiirlerinde “vahdet-i vücut”, ilahi aşk, insan-ı kâmil gibi temaları işler. Harf ve sayı sembolizmiyle Tanrı’nın insan yüzünde tecelli ettiğine inanan bir dünya görüşünü savunur. Hallâc-ı Mansûr'un izinden gittiği sıkça dile getirilir.
yedi ulu ozan olarak biliniyor
Nesimi, Alevi-Bektaşi geleneğinde "Yedi Ulu Ozan" arasında sayılır. Şiirlerinde hem felsefi hem de mistik derinlikler bulunur. Fuzuli gibi birçok divan şairine ilham kaynağı olmuştur.
