AZERBAYCAN KRİZİN EŞİĞİNDE
Ne yazık ki; Azerbaycan döviz krizinin eşiğinde olabilir. Bundan 5-6 ay evveldi sanırım Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev bir açıklamada bulunmuştu ve ülkesinde özellikle vergi ve gümrük kurumlarına yönelik iktisadi reformlardan söz etmişti. Azerbaycan ekonomisine katkısı sanırım yeterli olmadı. Çünkü dünyada petrol fiyatlarının düşmesi ile Azerbaycan ekonomisinin gittikçe kötüye doğru gitmesi kaçınılmaz bir hal aldı.
Yapılan reformlar bütçe açığının bir nebze kapatılmasına yönelikti. Ancak esnaf ve işadamlarından alınan vergiler de bu açığı kapatmaya yeterli olmadı. Azerbaycan'da yaşanan 2 devalüasyonun ardından alınmıştı bu kararlar, ama göründüğü üzere geçtiğimiz hafta manat, ABD doları karşısında en çok değer kaybeden para birimi oldu. Halk, bankaların şok bir tavır ile karşılaştı; dolar satışı günde 100-500 dolar arasında sınırlandı.
Azerbaycan’da artan ekonomik sıkıntılar ve hızla yükselen yoksulluk oranının yanında, dünya petrol piyasalarında fiyatlarının düşmesi de Azerbaycan yönetimini oldukça zorluyor. Diğer düşündürücü neden ise; Azerbaycan'ın dış borcunun 7 milyar dolar, buna istinaden döviz rezervleri 37 milyar dolar civarında olması. Ülkenin dış yükümlülükleri 95 milyon dolar civarında ve bütçe fazlası 4 milyar doların üzerinde.
Azerbaycan’ın 2015 yılında büyüme performansı ile 2016 performansı arasında ciddi genişleme oldu. Maliye politikaları uygulamaları ile petrol fiyatlarındaki ciddi düşüşler ki, (GSYH’daki payı yüzde 36 dolaylarında) ülke ekonomisini oldukça sarstı. Tüm bu şartlara rağmen Azerbaycan’ın zor da olsa ayakta kalması; dışarıdan borç almadan direnmesi, özellikle 2 devalüasyon geçirmesine rağmen halkı tasarrufa yönlendirerek reformlar ile esnafa ve iş dünyasına vergi sorumluluğunu artırması ne kadar taşıyacak bilinmez, ancak mücadele etmesi takdire şayan olduğunu belirtmeliyim.
