İvriz Kaya Anıtı
Sarayda bir çocuk iken
Ben bu asmaları diktim
Tarhundas onlara bereket verebilir
(Hâkim ve kahraman Tuwana Kralı War-Pa-La-Was).
Konya’nın Ereğli İlçesi İvriz Köyü’nde bulunan Geç Hitit Sanatı’nın önemli eserlerinden biri olan anıtın üzerinde bu satırlar bulunuyor. İvriz Köyü’nde bulunan anıt literatüre ‘İvriz Kaya Kabartması’ olarak geçmiş. Torosların dibinden doğan kaynağın yanına yakın bir konumda, İvriz Çayı’na bakan bir kaya üzerine yapılan anıt, yüksek kabartma tekniği ile işlenmiş. Anıtın üzerinde bulunan işlemeler doğal kaya kütlesi yontularak yapılmış. Anıt, Ereğli’ye sadece 12 km mesafede bulunuyor.
Özgün bir eser
4,20 metre yüksekliğinde ve 2,40 metre genişliğinde bulunan anıtın üzerinde, ülkeye bir elinde üzüm salkımı diğer elinde buğday demeti tutarak bolluk ve bereket getiren Tanrı Tarhundas’a, ellerini kaldırıp dua ederek saygısını sunan Tuwana Ülkesi Rahip Kralı Warpalavas’ın betimleri yer almakta. Anıt ile göz göze geldiğinizde, anıttan etkilenmemek mümkün değil. Bilim insanları bu anıt için; Aramileşmiş Geç Hitit sanatının en önemli yapıtlarından biri olarak değerlendirmelerinde bulunuyorlar. Anıtın aynı zamanda Aramî, Asur ve Frig etkilerinin görüldüğü Tuvana Krallığı’ndan günümüze gelebilmiş özgün bir eser olduğunu da belirtiyorlar.
Geleneksel Geç Hitit Sanatı
Bilim insanlarına göre figürlerin yandan tasvir edilmeleri, eteklerinin uç kısımlarının içe doru kıvrılarak yuvarlanması, ayaklarındaki papucların uç kısımlarının içe doğru sivrilmesi gibi özellikler Geç Hitit Sanatı’nın geleneksel izlerini yansıtıyormuş. Figürleri dikkatle incelediğimizde ayrıntılı bir çalışma olduğunu görebiliriz. Yine bilim insanlarına göre figürlerin saç ve sakallarında Arami Sanatı’nın izleri bulunuyor.
Anıt, UNESCO Kültür Mirası Geçici Listesi’nde
İvriz Kaya Anıtı ve Kültürel Peyzajı UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde bulunuyor. Bölgede, Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü çalışmalar yapıyor.
Atatürk’ün kabrine İvriz toprağı konmuş
İlginç olan bilgilerden biri de; Atatürk’ün kabrine Ereğli’nin toprağı bu kabartmanın altından 8 Kasım 1953 tarihinde alınarak götürülmüş olması.
Huzur mekânı
Uzun bir zamandır ülkemizin coğrafyası üzerine iki rehber kitap hazırlığı içerisindeyim. Bu kapsamda düzenli olarak geziyorum. Bu bölgeyi kiraz zamanında görmeyi seçmemin sebepleri var. Bu bölgeye ziyaret etmek isteyenler kiraz zamanı olan şu günlerde gitmelerini tavsiye ederim. Su kaynağının olduğu yerden anıta kadar olan bölge içerisinde çok sayıda çiçek türü ve kelebek gördüm. Coşkun akan bir su kaynağı, ulu kavak ve ceviz ağları birlikteliğinde kiraz ağaçları ile de inanılmaz keyifli bir bölge. Hem doğa var burada hem de kültür. Anıtın girişin yöre halkı ekolojik ürünler satıyor, güvenerek alabilirsiniz. Bu bölgenin tek sorunu bence konaklama yerinin olmaması. Köy pansiyonu bulsaydım en az bir gece kalabilirdim. Ama sorun değil ilçe merkezinde iyi seçenekler bulunuyor. İvriz Kaynak Suyu için bilge halk, ‘güller açtığında su patlar’ derler. Yani İvriz Kaynağı Mayıs ayının 20’sinden sonra Toroslardan patlıyor.
Her gezinin dönüş yolculuğunda, çok şanslı bir ülkenin vatandaşı olduğumu düşündüğüm için şükrediyorum. Anadolu kültürü bin kaynaktan beslenen çok üstün, bir üst kültür. Daha iyisi, ötesi, berisi, gerisi yok…
KUTU
Gerçek Ereğli
Anadolu’da ‘Ereğli’ isimli birkaç tane yerleşim yeri bulunuyor. Marmara Bölgesi’nde Tekirdağ İli’nin ilçesi olan Ereğli Marmara Ereğli’si olarak bilinir. Karadeniz Bölgesi’nde Zonguldak İli’nin ilçesi olan Ereğli ise, Karadeniz Eğerli’si olarak bilinir. Yine Marmara Bölgesi’nde, Kocaeli’nin Karamürsel İlçesi’nin bir köyü olan Ereğli, Karamürsel Ereğli’si olarak bilinir. Konya’nın ilçesi olan Ereğli, sadece Ereğli olarak anılır.
