Milli Ruhun Şairi Cahit Külebi
Asıl adı Mahmut Cahit Erencan olan usta şair, 10 Ocak 1917’de Tokat’ın Zile ilçesine bağlı Çeltek köyünde dünyaya geldi. Babası Erzurumlu nüfus memuru Necati Bey, annesi ise Pasinlerli Feride Hanım’dı. Küçük yaşlardan itibaren Anadolu’nun kokusunu içine çeken Külebi, hayatının ilerleyen yıllarında bu toprakların hasretini şiirlerine ilmek ilmek işlemiştir.
Soyadı Kanunu'yla ailesi "Erencan" soyadını alırken, edebiyatta kullandığı "Külebi" soyadı, sülalesinin eski adından esinlenerek şairin kendi tercihiyle tescillenmiştir.
Eğitim Hayatı ve Devlet Hizmetindeki Rolü
İlköğrenimini Tokat ve çevresinde tamamlayan Külebi, 1936’da Sivas Erkek Lisesi'nden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve Yüksek Öğretmen Okulu Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü başarıyla bitirdi. Öğretmenliği süresince Antalya, Ankara ve İstanbul’da birçok okulda görev aldı. Kültür ataşesi olarak İsviçre’de, ardından Millî Eğitim Bakanlığı Başmüfettişi ve Kültür Müsteşar Yardımcısı olarak Türkiye’ye hizmet etti.
1976-1983 yılları arasında Türk Dil Kurumu Genel Yazmanlığı görevini yürüten Külebi, Türk dilinin gelişimi ve korunması adına önemli katkılarda bulunmuştur. Hayatı boyunca devletine sadakatle bağlı kalan şair, milli değerleri ve Türk milletinin kültürel dokusunu savunmayı öncelik edinmiştir.
Şiirlerinde Millet, Memleket ve İnsan Sevgisi
Cahit Külebi, şiirlerinde halk edebiyatından ve Anadolu türkülerinden ilham alarak, yalın ve samimi bir anlatım üslubu geliştirmiştir. "Atatürk Kurtuluş Savaşında" adlı destansı şiiriyle Cumhuriyet’in kurucu lideri Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e olan bağlılığını dile getirmiş, bu eser sonrasında Nevit Kodallı tarafından “Atatürk Oratoryosu”na dönüştürülmüştür.
Külebi, “Ben ulusal bir sanattan bilinçli bir çıkış yapıyorum” diyerek, sanatın sadece bireysel değil, milli bir bilinçle yapılması gerektiğini vurgulamıştır. Gerçekçiliği ve halkla kurduğu içten bağ ile yeni romantik anlayışın da öncülerinden sayılmıştır.
Eserleri ve Ödülleri
Edebiyatımıza büyük katkılarda bulunan Cahit Külebi’nin başlıca eserleri arasında şunlar yer almaktadır:
Adamın Biri (1946)
Rüzgâr (1949)
Yeşeren Otlar (1954) – 1955 Türk Dil Kurumu Edebiyat Ödülü
Yangın (1980) – 1981 Yeditepe Şiir Ödülü
Şiir Her Zaman (1985)
Güz Türküleri (1991)
Güzel Yurdum (1996) – Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (1996)
Şiirleri 20’den fazla dile çevrilen Külebi, sadece Türkiye’de değil, uluslararası edebiyat çevrelerinde de büyük saygı kazanmıştır. 1990’larda İtalya’da düzenlenen uluslararası bir şiir yarışmasına onur konuğu olarak davet edilmiştir.
Ebedi İstirahatgâhı
Cahit Külebi, kalp ve böbrek yetmezliği nedeniyle 20 Haziran 1997’de Ankara’da hayatını kaybetti. Ankara’da toprağa verilen usta şairin naaşı, 2010 yılında ailesinin isteği üzerine Tokat’ın Niksar ilçesine, Erzurumlu Emrah Türbesi’nin yanına nakledilmiştir.
Cahit Külebi, edebiyatımızda herhangi bir ideolojik gruba mensup olmadan, milli değerlerden beslenen, halktan kopmayan ama çağın ruhunu da kavrayan eşsiz bir edebi miras bırakmıştır. Türk şiirinin kendine has seslerinden biri olarak, geçmişle geleceği buluşturmuş, vatan ve millet sevgisini en içten dizelerle anlatmıştır.
"Şiir insanın ana dili çalgısında söylediği bir türküdür." – Cahit Külebi
