Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Motor Sanayii AŞ/TEI, 17'nci MÜSİAD EXPO ile eş zamanlı gerçekleştirilen High Tech Port By MÜSİAD fuarında, hava platformları için geliştirdiği motorları sergiliyor.
TEI Genel Müdürü Mahmut Akşit, yaptığı açıklamada, motor projelerinde gelinen aşamaya ilişkin bilgiler verdi.
Pilot eğitimlerinde kullanılan insansız hedef uçaklar için geliştirilen TJ90 turbojet motorunun geçen yıl TUSAŞ'ın Şimşek Yüksek Hızlı Hedef Uçak Sistemi'nde başarıyla denendiğini anlatan Akşit, "10 bin feete kadar uçuş denemesi yaptılar. Motorun kapasitesi 20 bin feet ve daha fazlasına da çıkabilir. 10 bin feet ve saatte 400 kilometre hıza kadar denediler, denemeye devam edecek. Seri imalat siparişimizi de aldık." dedi.
Anka-S
Pistonlu motorlardan P170 motorunun yeni nesil Anka için geliştirildiğini ifade eden Akşit, bu motorun bir üst versiyonunun da daha büyük bir platform olan Akıncı İnsansız Hava Aracı (İHA) için yapılacağını belirtti. Akşit, şöyle konuştu:
"Bu özgün İHA motorumuz. Bunun da seri üretim siparişini aldık. Seri imalatı başladı, yetiştirmeye çalışıyoruz. Bu motorda 3 bin saat civarında olgunlaştırma testlerini tamamladık ki motorun ömrü bin 800 saat. İHA'larda bin 200 ile bin 800 saat ömürler. Motoru aşırı zorladığımız için ömür kısa oluyor. Dayanıklılık testlerinde 3 bin saati geçti. Çok değişik, karmaşık, aynı anda paralel testler yaptık ve ilk siparişimizi aldık, seri imalata başladık. Özgün İHA motorunun yeni nesil Anka'ya entegrasyonu geçen hafta itibarıyla bitti. Pist, taksi testlerinin başarıyla bittiği haberi geldi. Şimdi uçuş testlerini bekliyor PD170. İnşallah 2018'de uçtu diye duyarız. Motor hazır, TUSAŞ'ın prosedürlerini tamamlamasını bekliyoruz."
Helikopter motoru 3 yıl sonra platform üzerinde
T625 Özgün Helikopteri'ne güç verecek TS1400 turboşaft motoruna ilişkin de bilgiler veren Mahmut Akşit, ilk prototipin ardından helikoptere gidecek motor çekirdeğini toplama çalışmalarına başladıklarını söyledi.
Gelecek yıl geliştirilmiş, helikopteri çalıştıracak motor çekirdeğini ortaya çıkarmayı amaçladıklarını vurgulayan Akşit, şunları kaydetti:
TS1400 turboşaft motoru
"Motoru çalıştırdıktan sonra 100'den fazla deneyi yaptık. Bu motorların kontrol algoritmaları ve yazılımlarını da biz yapıyoruz, geliştiriyoruz. Motorun sarfiyat, güç gibi unsurlarını da optimize ediyoruz sürekli. Onlar da bir yandan devam ediyor. İyi yerdeyiz. TS1400 motorumuz tam anlamıyla bir jet motoru, büyük motorlarda olan bütün sistemlerin hemen hepsi var. Bu şu demek, bu motoru olgunlaştırdıktan sonra daha büyük motorları çok daha rahat tasarlayıp geliştirebiliriz. Sadece biraz ölçekleme yapacağız."
PD155 acil ihtiyacı karşıladı
Akşit, Anka-S Motor Modifikasyon Projesi kapsamında geliştirilen PD155 motorundan ise şu ana kadar 10 adet teslim ettiklerini söyledi.
Mahmut Akşit, "Şu anda çok daha iyisi, güçlüsü çıkınca o bir ara ürün olarak kaldı. TUSAŞ'ın ihtiyacı dolayısıyla o motoru hızla geliştirip verdik. O motor Anka'nın mevcut motorunun güç ihtiyaçlarını birebir karşılayacak bir motordu. PD170 ise daha ağır, daha yetenekli yeni nesil Anka için üretildi." ifadesini kullandı.
