Akik, hem estetik görünümü hem de inanılan manevi faydaları nedeniyle yüzyıllardır takı ve süs eşyalarında kullanılan değerli bir kuvarstır.
Ancak piyasada cam, reçine veya boyanmış doğal taşlar, gerçek akik adı altında sıklıkla satılmaktadır.
Akik taşı alırken gerçek olup olmadığını anlamak, hem paranızın karşılığını almak hem de doğru taşa sahip olmak için hayati önem taşır.
Gerçek akik taşı nasıl anlaşılır? İşte dikkat etmeniz gereken kriterler aşağıdadır:
- Sertlik ve Çizilme Direnci: Akik taşının yüksek Mohs sertliği (7) nedeniyle cam veya metal ile kolayca çizilememesidir.
- Renk Doğallığı ve Şeffaflık: Taşın katmanlı desenlerinin ve renk geçişlerinin ağaç yaş halkaları gibi doğal ve pürüzsüz görünmesi, yapay veya aşırı parlak renklerden kaçınılmasıdır.
- Ağırlık ve Yoğunluk Hissi: Akik taşının boyutuna göre beklenenden daha tok ve ağır hissedilmesi, bu durumun düşük yoğunluklu sahtelerden ayıran önemli bir faktör olmasıdır.
- Sıcaklık Testi: Akik taşının oda sıcaklığında bile bir miktar soğuk kalması ve vücut ısısını cam veya plastiğe göre daha yavaş almasıdır.
- Bandlama ve Desen Yapısı: Akik taşının kendine özgü eş merkezli, paralel veya dalgalı bantlı desenlere (katmanlara) sahip olması, bu desenlerin taşın derinliklerinde devam etmesidir.
İlgili Konu: Sedef Taşı Nasıl Anlaşılır?
1. Sertlik ve Çizilme Direnci
Akik, kuvars grubundan bir mineral olduğu için Mohs sertlik ölçeğinde oldukça yüksek bir dirence sahiptir.
- Sertlik Derecesi: Akik, Mohs sertlik ölçeğinde 7 derecesindedir. Bu, onun piyasadaki çoğu cam (sertliği 5.5) veya metal (bıçak sertliği 5.5'in altında) gibi maddelerle çizilemeyeceği anlamına gelir.
- Basit Test: Taşın küçük, görünmeyen bir yüzeyine (örneğin bir bilekliğin iç kısmına) metal bir çivi veya bıçak ucuyla hafifçe dokunun. Gerçek akik çizilmeyecektir. Eğer taş kolayca çiziliyorsa, muhtemelen serpantin, kalsit veya reçine gibi daha yumuşak bir materyalden yapılmıştır.
Amerikan Gemoloji Enstitüsü (GIA) yayınlarında, "Akik (Agate), bir kalsedon çeşidi olup, yüksek kristal yapısı nedeniyle 7 Mohs sertliğine sahiptir. Bu sertlik, günlük kullanımdaki pek çok maddeye karşı üstün bir direnç sağlar ve taklitlerden ayrılmasında önemli bir faktördür," ifadesi yer alır.
2. Renk Doğallığı ve Şeffaflık
Akik taşının renkleri ve desenleri doğal süreçlerle oluştuğu için, yapay boyalarla elde edilen renklerden farklıdır.
- Doğal Desenler: Gerçek akik doğal süreçlerle katmanlandığı için, renk geçişleri genellikle yumuşak ve pürüzsüzdür. Çok canlı, neon veya yapay parlaklıkta keskin ve tek renkli akikler genellikle boyanmıştır.
- Boyama İpuçları: Boyanmış akikte, taşın çatlaklarında veya yüzeyindeki küçük çukurlarda boya birikimi görülebilir. Ayrıca boyama işlemi, taşın doğal şeffaflığını bozarak mat bir görünüme neden olabilir.
- Işık Testi: Taşı güçlü bir ışığa tuttuğunuzda, gerçek akik yarı saydam bir yapı gösterebilir. Doğal katmanların ve inklüzyonların (iç kapanımlar) hafif bulanık bir şekilde görünmesi, taşın doğallığını destekler.
Deneyimli taş ustaları, "Piyasada bulunan kırmızı ve mavi akikler genellikle ısıl işlem ve boyama ile renklendirilmiştir. Doğal akik renkleri daha çok toprak tonları, kahverengiler, griler ve soluk mavilerdir. Bir taşın rengi gözünüzü çok fazla yoruyorsa, yapay olduğundan şüphelenmelisiniz," gözleminde bulunurlar.
3. Ağırlık ve Yoğunluk Hissi
Akik, kuvars ailesinin bir üyesi olarak oldukça yoğun bir mineraldir ve bu, ele alındığında belirgin bir ağırlık hissi verir.
- Özgül Ağırlık: Akik, ortalama 2.58–2.64 özgül ağırlığa sahiptir. Bu, cam veya plastiğin yoğunluğundan daha fazladır.
- Tok Hissiyat: Akik, boyutuna göre daha tok ve ağır hissedilmelidir. Elinizde benzer büyüklükte bir plastik veya cam parçasıyla karşılaştırdığınızda, gerçek akikin ağırlığı sizi şaşırtacaktır.
- Hava Kabarcığı Yokluğu: Yoğun bir mineral olduğu için, cam taklitlerinde sıklıkla görülen iç hava kabarcıklarının gerçek akikte kesinlikle bulunmaması gerekir. Bu kabarcıklar, taşın cam olduğunu kesin olarak kanıtlar.
4. Sıcaklık Testi
Gerçek taşlar, plastik ve cam gibi maddelere göre ısıyı daha yavaş iletir ve bu da onların soğuk kalmasını sağlar.
- Soğuk Başlangıç: Gerçek akik, ilk dokunulduğunda serin veya hafif soğuk hissedilir. Bu soğukluk, cam veya sentetik reçinelere göre daha uzun süre devam eder.
- Isınma Hızı: Plastik ve reçineler vücut ısısıyla çok hızlı bir şekilde ısınır. Gerçek akik ise ısıyı yavaşça alır; bu nedenle takı olarak teninizle temas ettiğinde bile uzun süre hafif serinliğini korur.
Pratik Yöntem: Taş parçasını dudaklarınıza veya yanağınıza yaklaştırın. Plastik hızla ısınıp yapışkan his verirken, akik daha uzun süre serin kalacaktır.
5. Bandlama ve Desen Yapısı
Akik taşı, adını tam da bu özelliğinden alan, katmanlı bir yapıya sahiptir. Bu bandlama deseni, akikin imza özelliğidir.
- Eş Merkezli Desenler: Gerçek akik, volkanik kayaların boşluklarında silisli çökeltilerin çökelmesiyle oluştuğu için, eş merkezli halkalar, paralel çizgiler veya dalgalı bantlar şeklinde karakteristik katmanlar içerir.
- Derinlik ve Akışkanlık: Bu bantlar, taşın yüzeyinde değil, derinliklerinde de devam etmelidir. Sahte taşlarda bu desenler genellikle sadece yüzeye boyanmıştır veya sentetik olduğu için akışkanlıktan yoksundur.
- Opak Alanlar: Akikin katmanları arasında zaman zaman yarı saydam ve opak alanların bulunması, doğal oluşumun bir parçasıdır ve gerçekliği destekler.
Değerli taş alım satımında uzun yıllar geçirmiş tüccarlar, "Akik alırken ilk baktığımız şey, desenin 'iç'i dir. Yapay boyamada desen sadece yüzeyde kalır; oysa gerçek akikte bantlar, taşın içine doğru akar ve üç boyutlu bir derinlik hissi verir. Bu, taklit edilemeyen doğanın imzasını taşır," bilgisini paylaşırlar.
Dikkatinizi Çekebilir: Gerçek Yeşim Taşı Nasıl Anlaşılır?
Gerçek Akik ve Taklit Akik Karşılaştırma Tablosu
| Kriter | Gerçek Akik | Sahte/Taklit Akik (Cam, Reçine, Boyalı) |
|---|---|---|
| Sertlik | Mohs 7; Cam veya metal ile çizilmez. | Kolayca çizilir (tırnak, bıçak veya cam). |
| Renk | Ton geçişleri yumuşak, doğal ve bulutlu desenler içerir. | Çoğu zaman aşırı canlı, keskin ve yapay renklere sahiptir. |
| Yoğunluk | Boyutuna göre ağır ve tok hissedilir. | Hafif veya plastik hissi verir; ağırlığı düşüktür. |
| İç Yapı | Yarı saydamlıkta bantlar ve doğal inklüzyonlar görülür. | Hava kabarcıkları, boya birikintileri veya homojen desen görülür. |
| Sıcaklık | Uzun süre serin kalır. | Hızlıca vücut ısısını alır ve ısınır. |
Sık Sorulan Sorular
Kedi piresi eve yayılır mı?
Evet, kedi piresi hızla eve yayılır çünkü yumurtalar hayvanın üzerinden düşerek halı, mobilya ve yatak gibi alanlara dağılır ve uygun koşullarda hızla çoğalarak yetişkin pirelere dönüşür.
Kedi pireleri nasıl yok edilir?
Pireleri yok etmek için hem evcil hayvanın veteriner onaylı ilaçlarla tedavi edilmesi hem de yaşam alanının eş zamanlı temizlenmesi gerekir. Bu, yüksek ısıda yıkama, derinlemesine süpürme ve kimyasal pire spreyleri kullanılarak sağlanır.
Kedi piresi yatağa geçer mi?
Kesinlikle geçer. Pireler ve yumurtaları, evcil hayvanınızın temasıyla yatağınıza kolaylıkla dökülür; bu nedenle pire mücadelesinde yatak takımlarının yüksek sıcaklıkta yıkanması zorunludur.
