MUHABİR GÖKHAN EREK / ÖZEL HABER
Birleşmiş Milletler (BM) 80. Genel Kurulu'na katılmak ve çeşitli temaslarda bulunmak için New York'ta bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump ile de görüşecek. İstanbul Aydın Üniversitesi Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Canan Tercan da Erdoğan-Trump Görüşmesi’nde gündeme gelebilecek konuları Yeni Birlik Gazetesi’ne değerlendirdi.
“KRİTİK BİR DÖNEME DENK GELDİ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump arasında yapılacak görüşmenin yalnızca ikili ilişkiler açısından değil, küresel ve bölgesel dengelerin değişimi açısından da kritik bir döneme denk geldiğini vurgulayan Dr. Tercan, şunları kaydetti, “Özellikle savunma, enerji ve jeopolitik konularda Türkiye ile ABD’nin alacağı pozisyon hem NATO içindeki dengeleri hem de Orta Doğu ile Akdeniz’in geleceğini şekillendirecek.”
“İSRAİL VE YUNANİSTAN TÜRKİYE’NİN F-35 PROGRAMINA DÖNMESİNİ İSTEMİYOR”
Dr. Tercan, Türkiye’nin, uzun süre ortak üretici olduğu F-35 savaş uçağı programından S-400 alımı nedeniyle çıkarıldığını hatırlatarak, “Ancak bugün gelinen noktada, ABD’nin Türkiye’yi bu programdan dışlaması, NATO’nun güney kanadında ciddi bir güvenlik boşluğu yarattı. Bu konuda tartışmalar sürüyor ancak İsrail ve Yunanistan, Türkiye’nin yeniden F-35 programına dönmesini açıkça istemiyor. Çünkü bu, Türkiye’nin hem hava üstünlüğünü hem de Doğu Akdeniz’deki caydırıcılığını artıracak.” şeklinde konuştu.
“MERAKLA TAKİP EDİLEN KONULARIN BAŞINDA”
Dr. Tercan, Suriye ve Filistin’de üstünlük kurmaya çalışan, işgal ve askeri operasyonlarda bulunan İsrail’in, bölgede dengeleyici ve güvenlik sağlayan savunma olarak güçlü bir Türkiye istemediğini belirterek, sözlerini şu şekilde sürdürdü, “Yunanistan da sınır komşusu güçlü Türkiye’yi, Akdeniz’de rakip görüyor ve dünyaya Türkiye için tehdit imajı vermeye çalışıyor. Bu sebepten bu iki ülke bölge barışı için güçlenen Türkiye’den rahatsız oluyorlar. Dolayısı ile ABD ve Türkiye arasında, silah ve savunma sanayi anlaşmalarını engellemek konusunda bu iki ülkenin lobi faaliyetleri yoğun. Washington için ise Türkiye’nin F-35 gibi stratejik bir sistemden mahrum kalması, Ankara’yı Rusya ve Çin’e daha fazla yakınlaştırma riski barındırıyor. Bu nedenle görüşmede, F-35 meselesi merakla takip edilen konuların başında.”
“TEZLERİNİ ANLATMA FIRSATI DOĞACAKTIR”
Doğu Akdeniz enerji kaynaklarının, son yıllarda Türkiye ile Yunanistan, Kıbrıs Rum Yönetimi, İsrail ve Mısır arasında sert rekabet alanı haline geldiğine dikkati çeken Dr. Tercan, “Türkiye’nin Libya ile imzaladığı MEB anlaşması, Ankara’ya geniş bir deniz yetki alanı sağladı. Bu adım, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın yanı sıra İsrail’in de çıkarlarını doğrudan etkiledi. ABD, bugüne kadar Yunanistan ve İsrail’in tezlerine yakın durmuş olsa da Türkiye’nin enerji güvenliği ve bölgedeki askeri kapasitesi, Washington’u Ankara’yı dengeleyici aktör olarak görmeye zorluyor. Erdoğan-Trump görüşmesinde, Doğu Akdeniz’deki enerji paylaşımı ve MEB anlaşmaları da gündeme gelerek Türkiye’nin tezlerini anlatma fırsatı doğacaktır.” ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE İLE ABD YAKINLAŞMASI TEHDİT OLARAK MI ALGILANIYOR?
Dr. Tercan, Türkiye ile ABD’nin olası yakınlaşmasının, bölgedeki bazı aktörler tarafından tehdit olarak algılandığını vurgulayıp, sözlerine şu satırları ekledi, “İsrail, Ankara’nın güçlenmesini, özellikle de Filistin meselesindeki kararlı tavrı nedeniyle kendisi için bir risk görüyor. Yunanistan ise Türkiye-ABD yakınlaşmasının Doğu Akdeniz’deki denklemleri kendi aleyhine değiştireceğini biliyor. Bu nedenle, Atina ve Tel Aviv’in Washington üzerindeki lobileri, Türkiye’nin çıkarlarını sınırlandırmaya dönük çalışıyor.”
SURİYE, TERÖRLE MÜCADELE VE GÜVENLİ BÖLGE TARTIŞMALARI
Görüşmede gündemin önemli bir başlığının da Suriye Politikası olacağını aktaran Dr. Tercan, “Türkiye’nin sınır ötesi operasyonları, ABD’nin YPG/PKK’ya verdiği destek ve güvenli bölge meselesi, iki ülke arasında gerilimin ana sebepleri. Ancak Washington, İran’ın bölgede artan etkisini dengelemek için Türkiye ile iş birliğini güçlendirmek zorunda. Bu durum, görüşmede ortak bir zemine varılması için fırsat doğurabilir.” ifadelerine yer verdi.
NATO İÇİNDE TÜRKİYE’NİN OYNADIĞI ROL
Dr. Tercan, NATO içinde Türkiye’nin oynadığı rolün, Ukrayna savaşıyla birlikte daha da önem kazandığını anımsatarak, açıklamalarını şu şekilde devam ettirdi, “Türkiye, hem Rusya ile dengeli ilişkiler hem de Batı ile stratejik bağlar kurarak kendisini vazgeçilmez bir aktör haline getirdi. Erdoğan-Trump görüşmesinde NATO içindeki rol, Karadeniz güvenliği ve Ukrayna krizinde Türkiye’nin arabuluculuk girişimleri ve önümüzdeki dönem planlamaları konu olarak yer alacak.”
“YENİ BİR SAYFA AÇMA NİYETİNİN GÖSTERGESİ”
Ekonomi ve Ticaret konusunun gündemde olacağını vurgulayan Dr. Tercan, sözlerini şu şekilde sonlandırdı, “Trump’ın Türkiye’ye yönelik ek vergileri kaldırması, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açma niyetinin göstergesi. Görüşmede ikili ticaret hacminin artırılması, enerji ve teknoloji alanında iş birliği gibi başlıkların da gündeme gelmesi bizim açımızdan olumlu bir gelişme.”
