GÖKHAN EREK / ÖZEL HABER
Rusya’nın, 24 Şubat 2022 tarihinde NATO ile Batı’nın kendi sınırlarına yaklaşacağı ve Rusça konuşanları koruyacağı iddiasıyla Ukrayna’ya yönelik başlattığı saldırılar; tarafların karşılıklı hamleleri şeklinde sürüyor. Savaşın uzamasının her iki tarafa da verdiği can ve ekonomik kayıplar ise barış görüşmelerini gündeme getiriyor. Tarafların barışması için Türkiye başta olmak üzere, dünyanın farklı ülkelerinden aracılık faaliyetleri yürütülürken; yeniden ateşkesten ziyade kalıcı barış olması için diplomasi trafiği hızlandırılıyor. Peki Ukrayna-Rusya Savaşı bitecek mi, ABD Başkanı Donald Trump'ın, 28 Maddelik Ukrayna Barış Planı ne ifade ediyor, Ukrayna-Rusya Savaşı'nın kazananı kim olacak, Savaş sona ermez ve ABD silah desteği sağlamazsa Ukrayna bundan sonra nasıl bir strateji izleyecek? Ege Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinem Ünaldılar, Yeni Birlik Gazetesi’ne değerlendirdi.
“SAVAŞIN BİTMESİ TRUMP’IN ÖNCELİKLERİ ARASINDA YER ALIYOR”
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın bitirilmesi konusunda ABD Başkanı Donald Trump’ın çok ısrarcı bir tutum izlediğini söyleyen Doç. Dr. Sinem Ünaldılar, “Trump’ın amacı çatışmaları sona erdirip enerjisini Çin ile olan ekonomik rekabetin üzerine odaklamak. Bu açıdan savaşın bitmesi Trump’ın öncelikleri arasında yer alıyor. ABD, Zelenski’nin bu savaşa yalnız devam edemeyeceğini “bu barış anlaşmasına yanaşmazsa o zaman yüreği ile savaşmaya devam eder” gibi sözlerle çok defa altını çizdi.” ifadelerini kullandı.
“AVRUPA GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI AÇISINDAN OLDUKÇA ÖNEMLİ”
Doç. Dr. Ünaldılar, Avrupa Birliği’nin, Ukrayna’yı ABD’den daha fazla destekliyor olsa da hava savunması, istihbarat ve finansman açısından ABD’nin desteği olmadan, Ukrayna’nın savaşı sürdürebilmesinin oldukça güç göründüğünü belirterek, şunları kaydetti, “Avrupa Birliği, Ukrayna’nın da savaştan onurlu çıkışını sağlayabilmek için Ukrayna’nın çıkarlarını ABD ile kıyaslandığında daha çok korumaya çalıştığını söyleyebiliriz. Sonuçta Ukrayna Savaşı Avrupa’nın güvenliğinin sağlanması açısından oldukça önemli. Bununla birlikte AB tek başına Ukrayna’nın savaşı kazanmasını sağlayabilecek güçte değil. Savaş süresince hem ekonomik olarak yıprandı hem de Birliğin içerisindeki bazı üyeler savaşın sonlandırılması gerektiğini düşünüyor. Bu çerçeveden bakıldığında Ukrayna’nın fazla seçeneği kalmış gibi görünmüyor. Barış antlaşmasını imzalamak zorunda kalabilir.”
“ABD RUSYA’NIN TALEPLERİNE YAKIN BİR PLAN HAZIRLADI”
Trump’ın, 28 Maddelik Ukrayna Barış Planı hakkında yorumlamalarda bulunan Doç. Dr. Ünaldılar, “ABD’nin Rusya taleplerine yakın bir plan hazırladığını söylemek yanlış olmayacaktır. Trump, savaşın bitirilip bir an önce ABD’nin ekonomik önceliklerine odaklanma isteğinde. Hatta barış sağlandıktan sonra Rusya ile yapabileceği ortaklıklar ve ticareti planlama aşamasında. Bu açıdan Rusya’nın taleplerini Alaska Zirvesi’nden bu yana Ukrayna’ya kabul ettirmeye çalıştığını söylemek yanlış olmayacaktır.” şeklinde konuştu.
UKRAYNA NATO’YA KATILABİLECEK Mİ?
Doç. Dr. Ünaldılar, 28 maddelik planın, Ukrayna’nın askeri kuvvetlerinin küçültülmesini ve Luhanks, Donetsk ve Kırım gibi bazı topraklarından vazgeçmesini Herson ve Zaporijya’nın ise dondurulmuş bölge olarak kabul edilmesini öngördüğünü aktarıp, sözlerini şu şekilde sürdürdü, “Bununla birlikte medyaya sızdırılan kaynaklardan öğrenebildiğimiz kadarıyla planın ilk hali Ukrayna’nın NATO’ya katılmayacağı ve kendisine güvenlik garantileri sağlanacağına ilişkin maddeler de içermekteydi. Ayrıca Rusya'nın G8'e geri dönüşüne kapıyı da aralıyor ve AB tarafından dondurulan Rusya'nın varlıklarının ABD tarafından Ukrayna'daki yeniden imar çalışmalarında kullanılacağı belirtiliyordu.”
CENEVRE GÖRÜŞMELERİNDE YAŞANANLAR
AB’nin, planın bu haliyle kabul edilemeyeceğini belirterek Cenevre Görüşmeleri sırasında ABD’ye baskı yapıp planın revize edilmesi gerekliliği üzerinde durduğunu hatırlatan Doç. Dr. Ünaldılar, “Almanya Başbakanı Merz, G8’e dönüşün kabul edilemeyeceğini özellikle vurgularken; NATO ve AB ile ilgili konuların da barış planında yer almaması gerektiğinin altını çizdi. Bununla birlikte Avrupa’nın Rus varlıklarının Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılması ancak bunun Avrupa’yı ilgilendiren bir sorun olduğu konusunda ısrarcı olduğunu görüyoruz.” diye konuştu.
“EGEMEN BİR DEVLETİN BAŞLI BAŞINA KAYBIDIR”
Doç. Dr. Ünaldılar, Ukrayna Savaşı’nın kazananının Rusya olacak gibi göründüğünü söyleyip, sözlerine şu satırları ekledi, “Hazırlanan 28 maddelik plan her ne kadar AB tarafından yenilenmiş olsa da ağırlıklı olarak Rusya’nın talepleri kabul edilecek gibi görünmekte. Ukrayna’nın sahip olduğu topraklardan vazgeçmek zorunda kalacak olması bile egemen bir devletin başlı başına kaybıdır. Ayrıca AB’nin itirazlarına rağmen Rusya’nın Ukrayna’nın NATO’ya üye olmayacağı ile ilgili maddeyi kabul ettireceğini düşünüyorum. Gerçi bu konuda Ukrayna’nın direndiğinin altını çizmek gerekir. Ukraynalı yetkililer bu talebin kabul edilemez olduğunu defalarca dile getirdiler. Bununla birlikte 600bin ya da 800bin sayı fark etmeksizin silahlı kuvvetlerinde sınırlamaya gidilmesi maddesi de Ukrayna’nın gücünü kıracak nitelikte. Bu bağlamda sağlayabileceği güvenlik garantileri, savaş tazminatı, ülkenin yeniden yapılandırılması için göreceği yardım ve çatışmanın sonlandırılması dışında Ukrayna’nın ciddi bir kazancı yok gibi görülüyor.”
“ZELENSKİ’NİN ELİNİ ZAYIFLATIYOR”
Rusya’nın, Ukrayna’nın hemen seçime gitmesi gerekliliği konusundaki ısrarını da hatırlatan Doç. Dr. Ünaldılar, “Bu açıdan ABD’nin desteğini çekeceği konusundaki tehdidi Zelenski’nin elini zayıflatıyor demek yanlış olmayacaktır. Rusya gerçek bir kazanım elde etmeden savaşı bitirme niyetinde değil. Bu çerçeveden bakıldığında barış mümkün olacaksa belli ki talepler Rusya’nın isteklerine yakın olacaktır.” şeklinde konuştu.
SAVAŞ SONA ERMEZSE NE OLACAK?
Doç. Dr. Ünaldılar, savaş sona ermemesi durumunda Ukrayna’nın yalnız kalacağını belirterek, şunları kaydetti, “Her ne kadar Avrupa’nın desteği yanında olsa da AB’nin de Çin ile rekabeti, enerji, ekonomik baskılar ve durgunluk, göçmenler konusu gibi kendi sorunları var. Özellikle Doğu Avrupa bloğu savaşın devam ettirilmesi konusunda oldukça rahatsız. Macaristan gibi ülkeleri dayanışma içinde tutmak gitgide zorlaşıyor. Yaptırımlar ve enerji AB’nin ekonomisine çok ciddi hasar verdi. Bu çerçevede ABD’nin desteği olmadan savaşın sürdürülebilirliğini çok gerçekçi bulmadığımı belirtmek isterim. Artık savaşın sonuna yaklaştığımızı düşünüyorum.”
“DAHA FAZLA FİNANSMAN VE EKİPMANA İHTİYAÇ DUYACAK”
Ukrayna’nın, Avrupa’nın desteğine rağmen daha fazla finansman ve ekipmana ihtiyaç duyacağını kaydeden Doç. Dr. Ünaldılar, sözlerini şu şekilde sonlandırdı, “Bu da ekonomik destek ve donanım gerektirir. Bugüne kadar Ukrayna’nın Rusya karşısında kullandığı füzelerin bile ABD tarafından sağlandığı düşünülürse yalnız bir savaşın çok mümkün olmadığı kanaatindeyim.”
