depresyon nedir?
Depresyon, kişinin duygu durumunu, düşünce yapısını ve davranışlarını etkileyen ciddi bir ruh sağlığı hastalığıdır. Genellikle uzun süren mutsuzluk, isteksizlik, enerji düşüklüğü ve hayattan zevk alamama gibi belirtilerle kendini gösterir.
Basit bir “moral bozukluğu” ya da “üzgünlük hali” değildir. Tedavi edilmediğinde iş, aile ve sosyal yaşamı olumsuz etkiler; hatta ciddi vakalarda intihar düşüncelerine yol açabilir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Depresyon, ruhsal ve fiziksel belirtilerle ortaya çıkar. Bu belirtiler en az iki hafta sürüyorsa dikkatli olunmalıdır:
- Sürekli üzgün, boşlukta hissetme
- Umutsuzluk ve karamsarlık
- Zevk aldığı şeylere karşı ilgisizlik
- Uyku bozuklukları (az ya da çok uyuma)
- Aşırı yorgunluk, enerji kaybı
- Baş, sırt veya mide ağrıları (nedeni açıklanamayan)
- İştah değişiklikleri, kilo kaybı veya artışı
- Suçluluk veya değersizlik duyguları
- Konsantrasyon güçlüğü
- Ölüm ya da intihar düşünceleri
nasıl anlaşılır?
Kişinin yaşamındaki işlevselliği bozulmuşsa, yani işe gitmekte zorlanıyor, sosyal ilişkilerini sürdüremiyor ya da günlük işlerini yapmakta güçlük yaşıyorsa depresyon olasılığı artar.
kimlerde görülür? kimler risk altında?
- Ailede depresyon öyküsü bulunması
- Kadın olmak (özellikle doğum sonrası dönemde)
- Travmatik yaşam olayları (ölüm, boşanma, iflas vb.)
- Uzun süreli stres altında olmak
- Kronik hastalıklar (kanser, diyabet, tiroid hastalıkları vb.)
- Madde ve alkol bağımlılığı
- Yalnızlık, sosyal destek eksikliği
tedavi yöntemleri nelerdir?
Depresyon tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavi yöntemleri kişinin yaşadığı belirtilerin şiddetine, süresine ve yaşam koşullarına göre planlanır.
Psikoterapi (Konuşma Terapisi)
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olumsuz düşünce kalıplarını tanımayı ve değiştirmeyi hedefler.
- Kişilerarası Terapi (IPT): Sosyal ilişkileri güçlendirmeye odaklanır.
- Psikodinamik Terapi: Geçmiş yaşantılarla bugünkü duygular arasındaki bağı kurar.
ilaç tedavisi
- Antidepresanlar, beyindeki serotinin ve depomin gibi kimyasalları dengeleyerek ruh halini iyileştirir.
- İlaçlar mutlaka psikiyatrist kontrolünde alınmalı ve önerilen süre boyunca kullanılmalıdır.
- İlaçlar bağımlılık yapmaz ancak etkisi 2-4 hafta sonra görülmeye başlanır.
destekleyici yöntemler
- Düzenli egzersiz: Endorfin hormonunu arttırarak ruh halini iyileştirir.
- Sağlıklı beslenme ve düzenli uyku, beden-zihin dengesini korur.
- Sosyal destek: Aile, arkadaş ya da destek gruplarıyla bağlantı kurmak iyileşme sürecini olumlu etkiler.
- Alkol ve madde kullanımından uzak durmak, tedaviyi destekler.
tedavi edilmezse ne olur?
Depresyon zamanında tedavi edilmediğinde:
- Günlük yaşam işlevleri bozulur
- İş ve okul performansı düşer
- Sosyal izolasyon artar
- Madde kullanım riski yükselir
- İntihar riski oluşabilir
Bu nedenle depresyon belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden profesyonel yardım alınmalıdır.
unutulmaması gerekenler
- Depresyon, güçlü ya da zayıf olmakla ilgili değildir.
- Yardım istemek utanılacak bir şey değildir, iyileşmenin ilk adımıdır.
- Tedavi gören hastaların çoğu, yaşam kalitesinde belirgin iyileşme yaşar.
