Maltepe Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı ve AMATEM Birimi Dr. Öğretim Üyesi Hidayet Ece Çelik, dijital bağımlılığı; “Kişinin interneti ya da dijital cihazları kullanmaktan kendini alıkoyamaması, bununla ilgili kontrolünü kaybetmesi, bu nedenle iş, okul, ev gibi çeşitli alanlarda sorumluluklarını aksatması, bu durumun toplumsal ya da kişiler arası sorunlara neden olması, teknolojik cihazlardan uzak kaldığında sıkıntı hissi, gerginlik, sinirlilik gibi çeşitli yoksunluk belirtileri yaşaması, bu cihazları kullanmaya yönelik yoğun bir istek duyması, cihaz başında ya da internette planladığından çok daha uzun zaman geçirmesi, uzak kalmak için çok çaba harcaması durumu dijital bağımlılıktır” şeklinde tanımladı.
Çeşitli psikolojik ve fiziksel belirtilere neden oluyor
Teknoloji bağımlısı bir bireyin sosyal medyada tamamen sanal kimliğiyle var olduğunu ve de bu sebeple gerçeklikten koptuğunu belirten Çelik, günün önemli kısmını internette ya da dijital cihazlarla geçirme eğilimi olan bazı kişilerin ise uyku bozukluğu, vücut ağrıları, anksiyete, depresif belirtiler gibi çeşitli psikolojik ve fiziksel belirtiler yaşayabildiğini vurguladı.
Gündelik sosyal hayat akışından kopan bireylerin insanlar arası ilişkerinde sorun yaşadığını hatta işini kaybettiğini belirten Çelik, "Teknolojik aletler faydalarının yanı sıra kişide bedensel ve ruhsal olarak olumsuzluklara da neden olur" ifadelerini kullanarak süreci şöyle açıkladı:
“Vücudumuzda stres hormonu olan kortizolün artması başta kardiyovasküler hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın tetikleyicisi olabilir. Mavi ışık nedeniyle hormonlarımızın salınımı bozulabiliyor. Bu da uyku bozukluğu, halsizlik, yorgunluk, dikkat dağınıklığı gibi belirtilerin ortaya çıkmasına sebep oluyor. Sosyal medyada oluşturulan sahte kimlikler bir süre sonra anksiyete, depresif belirtiler gibi çeşitli psikiyatrik sorunlara yol açabiliyor. Özellikle çocuk ve ergenlerde olumsuz kimlik gelişimi, yalnızlaşma, yabancılaşma, davranış sorunları ve çeşitli toplumsal olaylara duyarsızlaşma gibi belirtilere sebep olabiliyor.”
Formül, dijital detoks
Bu sorunlarla başa çıkabilmek için dijital detoks önerisinde bulunan Çelik, "Dijital detoksla, teknolojik aletlerle bağı tam olarak kesmeden, yaşamdaki etkilerinin en aza indirilmesi hedefleniyor. Kişilerin kendilerine ve çevresindekilere ayırdıkları zaman artıyor, dikkatlerini daha iyi topluyorlar, uykuları daha düzenli oluyor ve özsaygıları artıyor" diye konuştu.
Söz konusu dijital detoksta yapılacakları ise şu şekilde açıkladı:
“Tek bir sosyal medya platformundan ayrılmak veya bu alana belirli süreler ayırmak şeklinde olabildiği gibi, tüm teknolojik cihazlardan uzaklaşma şeklinde de uygulanabilir. Sosyal medya uygulamalarının bildirimleri kapatılabilir, bu platformlarda geçirilen süre, çeşitli uygulamalarla kontrol edilebilir. Kişinin daha çok ne zaman teknolojik cihazları kullandığını gözlemlemesiyle, gereksiz olduğunu düşündüğü zamanlarda cihazlar kapatılabilir ya da uzaklaştırılabilir. Bu uygulamalar sonucunda ortaya çıkan boş zamanlar çeşitli aktivitelerle doldurulabilir. Teknoloji bağımlılığının altında yatan süreçler farmakoterapi ya da psikoterapi gerektiren süreçler de olabilir. Bu nedenle bir ruh sağlığı uzmanından da destek almak çoğunlukla gereklidir.”
DHA
