Özellikle gün ışığının azalmaya başlaması ve güneşli havaların geride kalmasıyla birlikte insanların ruh hallerinde de bir takım değişiklikler olabiliyor. Kimi insanlar hava durumu değişikliklerinden çok etkileniyorlar kimisi de ruh hallerini sağlıkla koruyabiliyorlar. Güneşli havalar daha çok enerji ve hareketlilik verirken yağmurlu havalar daha çok kasvet ve içe kapanma ile bağdaştırılıyor. Sonbaharın başlamasıyla ve takibinde kışın gelmesiyle birlikte bazı insanlar mutsuz hissedebilir. Bazıları için bu mutsuzluk normal sayılırken bazıları için de bu depresyon tanısı alacak kadar ileri boyutta olabilir.
Depresyonu nasıl anlarız?
Son birkaç yıldır üst üste havaların soğumasıyla birlikte sonbahar aylarında görülen bir içe kapanma, mutsuzluk hali varsa ve bu havaların düzelmesiyle ilkbahar ve yaz aylarında azalışa geçiyorsa o zaman mevsimsel depresyon olup olmadığı diğer belirtilerle birlikte değerlendirilmelidir. Birçok ruhsal sıkıntı mevsim geçişlerinden etkilenebilmektedir.
Belirtileri nelerdir?
- İştahta azalma yada artma, rutin, her zamanki gibi akışında giden öğün düzeninde bozulmalar, yine rutin kiloda değişiklikler artma yada azalma gibi, yeme ile ilgili problemlerin görülmesi
- Uyku düzeninde bozulmaların olması, örneğin çok fazla uyuma isteğinin olması, gün içerisinde yorgunluk, halsizlik gibi, gündüz uykularının başlaması yada tam tersi olarak gece uykuya dalmada güçlük çekmek ve uykuların delikli hale gelmesi, uyumadan önce sıklıkla düşüncelere dalmak ve bu düşüncelerin genellikle negatif olması
- Karamsarlığın artması
- Kendini mutsuz hissetmek, yaşamdan eskisi kadar keyif alamadığını hissetmek ve geçmişte keyif alınan şeylerden artık eskisi kadar keyif almamak, o aktiviteyi yapsa bile eskisi kadar sanki keyif vermiyor hissine kapılmak
- Duygusallığın artması, ağlamaklı olma hali, ağlamak yada ağlamanın nöbet halinde olması
- İçe kapanma, yalnız hissetme, yalnız hissederken de sosyalleşmede güçlük çekmek, içinden bir şey yapmak gelmemesi, bir yere gitmek istememek, yakın çevre aktiviteye davet ettiğinde bile gitmeyi reddetmek veya içinden katılım göstermenin gelmemesi
- Sorumluluk alnıması gereken konuları ertelemeye başlamak veya yapmamaya başlamak
- Günlük yaşamın bozulmaya başlaması
- Yetersizlik, değersizlik gibi duygular hissetmek
Bu belirtilerden birkaç tanesini yaşıyorsanız, depresif durumunuzun değerlendirilmesi için destek almanız iyi olacaktır.
Tedavisi nasıl olur?
Mevsimsel depresyonda, kişinin depresif hissedebilmesine zemin hazırlayan geçmiş yaşantılarıyla ve şu anda yaşamını bozan işlevsel olmayan düşünceleriyle çalışılır. Psikoterapi alması önerilir. Psikoterapilerde duygu durumun kontrol edilmesi sağlanmaktadır. Kişinin yaşadığı sorunları fark ederek çözüm yolu bulabilmesi için iç çatışmalarını çözebilmesi için tedavi planlanmaktadır. Durumun ağırlığına ve şiddetine bağlı olarak ilaç tedavisi, ışık tedavisi gibi farklı tedavi çeşitleri de önerilmektedir.
Psikoterapinin önemi
İnsanlar depresif hissetseler bile çoğu zaman psikoterapi almaktan kaçınabilirler. Oysa ertelenmeden başvurulan terapilerde yol alma ve tekrarlamasını önleme de başarı çok yüksektir. Temelde depresif bir zemin varsa bu yaşam içerisinde tekrarlamaya devam edebilir. Kendiliğinden geçsin diye beklemek bu noktada çözüm değildir. Kendiliğinden geçsin diye beklenirken başka yaşam olayları ve problemler üzerine eklenerek durum daha kötü ve kronik hale de gelebilir. Özellikle depresif durumlar kişiler arası ilişkileri de bozduğu için ilişkileriniz tehlikeye girebilir. Eğer mutsuzluk hali, yıpranmışlık, keyifsizlik, tükenmişlik, kaygı, huzursuzluk gibi duygularınız olumlu duygularınızdan sıklıkla baskın geliyorsa ve bunların yaşamınızı bozduğunu hissediyorsanız mutlaka destek almanız gerekir.
Depresyona iyi gelebilecek neler yapılmalı?
Depresyon tedavisi olurken profesyonel bir destek alırken kendi başınıza yapmanızın iyi gelebileceği bazı aktiviteler de vardır. Örneğin spor yada yürüyüş yapmak özellikle mevsimsel depresyona iyi gelecektir. Gün ışığından mümkün olduğunca faydalanmaya çalışmak, kendini eve hapsetmemek az da olsa yürüyüş yapabilmek yada düzenli spor yapabilmek iyi hissettirecektir. Yine eskiden keyif alınan şeyleri bir süre keyif alamasanızda yapmaya devam etmelisiniz. Terapilerle birlikte bunu yaptığınızda bir noktadan sonra eskiden aldığınız o keyfi geri kazandığınızı göreceksiniz. Pes etmemek ve mücadele depresyonda önemlidir. İçinden hiç bir şey yapmak gelmeme döngüsünü burada kırabilmek önemlidir. Depresif durumda insanlar hiç bir şey yapmak istemezler depresyonun anlamı zaten bu içinden bir şey yapmak gelmeme halidir. Bir şey yapmayınca hayattaki ödüller azalır. Ödüller azaldıkça depresif durum fazlalaşır. Bu döngüyü kırabilmek için verdiğim önerileri psikolojik destek ve tedavinizle birlikte yapmanız toparlanmanıza yardımcı olacaktır.
Hobiler edinmelisiniz
Değişik hobiler edinmek, ilgi alanınızı çoğaltmak, kendinizi ödüllendirmek, sevdiğiniz şeylere vakit ayırabilmek, kendinizi yalnız bırakmamak, arkadaşlarınızla ve ailenizle vakit geçirmeye çalışmak, sıkıntılarınızın kaynağını fark etmek, psikologunuzun önerdiği kitapları okumak, nefes egzersizleri ve odaklanmanızı kolaylaştıracak gevşeme egzersizlerini yapmak, tedavinizi aksatmamak iyi gelecektir.
