Panik Atak nedir, nasıl geçer?
Birden gelen yoğun korkuya dikkat!
Panik atak, kişinin ansızın bastıran yoğun kaygı, korku ve huzursuzluk duygularıyla baş başa kaldığı ani krizlerdir. Bu ataklar genellikle beklenmedik bir anda başlar, hızlıca zirveye ulaşır ve kısa sürede geçer. Ancak hissedilen belirtiler öylesine yoğun olabilir ki kişi bunu gerçek bir krizi olduğunu düşünebilir.
panik atak tam olarak nedir?
Zihinsel bir alarm sisteminin yanlış çalışması gibidir. Tehlike olmamasına rağmen beyin, “savaş ya da kaç” tepkisini harekete geçirir. Bu nedenle vücut fiziksel bir tehdide hazırlanır gibi tepki verir: kalp atışı hızlanır, nefes sıklaşır ve kaslar gerilir.
Genellikle ilk panik atak, beklenmeyen bir anda ortaya çıkar. Kimi zaman bir otobüs yolculuğunda, bazen uykudan uyanırken veya hiçbir neden yokken markette alışveriş yaparken olabilir. Kişi bu anı hayatı boyunca unutamayacak kadar yoğun yaşar.
en sık görülen belirtiler
Panik atak sırasında bireyler hem fiziksel hem duygusal bir dizi belirtiler yaşar:
- Hızlı kalp atışı
- Nefes darlığı veya boğuluyormuş hissi
- Baş dönmesi, sersemlik
- Terleme, üşüme veya ateş basması
- Ellerde titreme
- Göğüs ağrısı veya sıkışma
- Mide bulantısı
- Uyuşma veya karıncalanma
- Kontrolü kaybetme, çıldırma ya da ölüm korkusu
Bu belirtiler genellikle 10-30 dakika arasında sürer, sonrasında kişi kendini bitkin hissedebilir.
panik atak neden olur?
Net bir sebep olmasa da panik atağın oluşumunda birçok faktör etkili olabilir:
- Yoğun stres: İş, okul, maddi sorunlar veya travmatik bir olay tetikler.
- Genetik yatkınlık: Ailede anksiyete öyküsü olan bireylerde daha sık görülür.
- Kimyasal dengesizlik: Beyindeki serotonin ve norepinefrin gibi maddelerin dengesizliğidir.
- Kişilik yapısı: Mükemmeliyetçi, hassas ya da kontrolcü yapıya sahip kişilerde daha yaygındır.
- Maddi ya da sosyal baskı: Yaşanan çevresel değişiklikler, yalnızlık hissi gibi faktörler etkiler.
panik atak anında ne yapılabilir?
Panik atak sırasında hissedilen korku gerçek olsa da, bu belirtilerin geçici ve zararsız olduğunu hatırlamak önemlidir. Kriz anında uygulanabilecek bazı etkili yöntemler şunlardır:
- Nefes kontrolü yapın: Burnunuzdan yavaşça nefes alın, ağzınızdan verin. Nefesinizi sayarak sakinleşebilirsiniz.
- Dikkatinizi değiştirin: O an gördüğünüz nesneleri saymak, zemine çıplak ayakla basmak, elinize bir buz almak gibi duyusal yöntemlerle dikkatinizi kaygınızdan uzaklaştırın.
- Kendinizi telkin edin: “Şu an yaşadıklarım geçici ve bana zarar vermez" diyerek iç sesinizi kontrol altına alın.
- Ortamdan uzaklaşmayın: Kaçmak, panik atağın daha da büyümesine neden olabilir. Bulunduğunuz yerde kalmaya çalışın.
- Fiziksel hareket: Hafif yürüyüş ya da oturduğunuz yerde kollarınızı, bacaklarınızı hareket ettirmek bedeninizi rahatlatabilir.
tedavi mümkün mü?
Panik atak tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. En yaygın tedavi yöntemleri arasında psikoterapi ve gerektiğinde ilaç tedavisi yer alır. Ayrıca yaşam tarzı değişiklikleri (düzenli uyku, egzersiz, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi vb.) iyileşme sürecini destekler.
Kimi insanlar sadece bir kez panik atak yaşarken, kimileri bu atakları tekrar tekrar yaşayabilir. Bu durumda “panik bozukluk” gelişebilir. Bu nedenle atakların sıklaşması halinde mutlaka profesyonel bir destek alınmalıdır.
