Zorluk Beyinde Başlar
Spor salonuna gitme fikri sizi sıkıntıya sokuyorsa yalnız değilsiniz. Çoğu kişi için egzersiz, ter içinde kalmak, nefes nefese olmak ve kas ağrılarıyla uğraşmak anlamına gelir. Ancak bilim insanları bu zorluğu aşmanın anahtarının beden değil, çoğunlukla zihinsel direnç olduğunu savunuyor.
Florida International University’den Marcelo Bigliassi'ye göre, egzersiz sırasında yaşanan rahatsızlığa verilen tepki kişisel geçmiş ve zihinsel kalıplarla şekilleniyor. İnsanlar çoğu zaman vücutları dayanabilecek durumda olmasına rağmen yalnızca kendilerini sınırlayan inançları yüzünden pes ediyor.
Zihinsel Dayanıklılık Eğitilebilir
Araştırmalar, düşük egzersiz toleransına sahip kişilerin bile, beynin belirli ağlarını eğiterek zihinsel dayanıklılıklarını artırabileceğini gösteriyor. Bu süreç, kişinin öz düzenleme yetisini geliştiriyor; yani egzersiz sırasında yaşanan negatif duygularla başa çıkma ve odaklanmayı sürdürme becerisi kazanılıyor.
Bigliassi bu durumu şöyle açıklıyor:
“İnsanlar kendilerini düşük toleranslı ve bunun değiştirilemeyeceği fikrine kaptırıyor. Oysa verilerimiz gösteriyor ki, küçük dozda fiziksel stres, beynin yeni bir referans noktası oluşturmasını sağlıyor. Bu da bir sonraki zorlayıcı durumda işleri kolaylaştırıyor.”
Stresle Güçlenmek Mümkün mü?
Bigliassi ve ekibi, bu sorunun cevabını bulmak için gönüllülere iki farklı stres testi uyguladı: zorlayıcı egzersizler ve elin birkaç dakika boyunca buzlu suya daldırıldığı soğuk presör testi.
Bu testler sırasında EEG cihazlarıyla beyin aktiviteleri, kalp atış hızı değişkenliği gibi fizyolojik veriler ve ruh hali anketleri analiz edildi.
Sonuçlar şaşırtıcıydı: Soğuk su testinden geçen katılımcılar, egzersiz sırasında rahatsızlığı daha az hissettiklerini ve hatta bazıları bu süreci keyifli bulduklarını ifade etti.
Soğuk Su Dayanıklılığı Nasıl Etkiliyor?
Araştırmanın devamında, düzenli egzersiz yapmayan 34 kişilik bir gruba önce soğuk presör testi, ardından yoğun bir bisiklet egzersizi uygulandı. Katılımcıların büyük kısmı, bu beklenmedik yoğunluğu beklediklerinden daha katlanılabilir bulduklarını belirtti.
Doktora öğrencisi Dayanne Antonio bu durumu şöyle açıklıyor:
“Soğuk su gibi küçük bir stresle karşılaşmak, beynin ‘bu kadar da kötü değilmiş’ diye yeni bir kıyas noktası oluşturmasına olanak tanıyor. Böylece daha yoğun fiziksel aktivitelere karşı direnç artıyor.”
Dayanıklılık İçin Doğru Strateji Şart
Ancak Bigliassi bu sürecin rastgele zorlanmakla ilgili olmadığını vurguluyor:
“Zorluk seviyesi mevcut kapasitenizle uyumlu olmalı. Amaç başarısız olmak değil; kişisel sınırlarınızı keşfederek onları yavaş yavaş aşmak.”
Eğer yıllardır hareketsizseniz, hemen 10.000 adım hedefi koymak yerine kısa yürüyüşlerle başlamanız öneriliyor. Önemli olan, başkasının değil sizin için zor olanı yapmanız.
Bigliassi, stresin insanlığın evrimindeki rolünü hatırlatıyor:
“Stres, bugün burada olmamızın nedenlerinden biri. Önemli olan onu doğru şekilde kullanmak.”
Yani, eğer doğru şekilde yönlendirilirse, stres sizi hem zihinsel olarak güçlendirir hem de hayat kalitenizi artırır.
