Yapay Zekâ Kendi Kuyusunu Kazıyor
ChatGPT ve benzeri yapay zekâ modellerinin hızla popülerleşmesi, interneti yapay içeriklerle dolup taşıran bir veri çöplüğüne çevirdi. Beklenildiği gibi, AI tarafından üretilen düşük kaliteli metin ve görüntüler her yerde karşımıza çıkıyor. Bu durum, yeni yapay zekâ sistemlerinin öğrenme havuzunu kirleterek gelecekteki gelişmeleri tehdit ediyor. Çünkü bu modeller sağlam bir temele oturmak için geçmişten kalan insan elinden çıkma temiz verilere muhtaç. Ancak 2022 sonrasında interneti besleyen verilerin büyük bir bölümü yapay zekâ ürünü kopyalardan ibaret.
Model Çöküşü: Zekâ Yerine Aptallaşma
Uzmanlar, AI modellerinin kendi ürettiği verileri tüketmeye başladıkça ortaya çıkan kalite erozyonunu “model çöküşü” olarak adlandırıyor. Süreç, bir nevi kulaktan kulağa oyununa benzetilebilir: model ne kadar çok AI kaynaklı veriye maruz kalırsa, üretimleri de o kadar tekdüze ve hatalarla dolu hale geliyor. Bir süre sonra yapay zekâ, anlamlı ve güvenilir bilgi sunamaz hale gelebilir. Bu durum, “ekosistemin kendi atığıyla beslenmesi” metaforuyla açıklanıyor. Yani AI, insandan öğrenmeyi bırakıp kendi yanlış üretimlerini tekrarladıkça aptallaşıyor.
Kirli Veri, İlerlemeye Engel
Uzmanlara göre 2022 öncesine ait içerikler “temiz” sayılırken, bu tarihten sonra üretilen verilerin büyük kısmı “kirli” kabul ediliyor. Cambridge Üniversitesi’nden Dr. Maurice Chiodo, bu veri kirliliğini temizlemenin ya çok maliyetli ya da tamamen imkânsız olabileceğini; internet bir kez büyük ölçekte AI kaynaklı içerikle dolduğunda yeniden temiz veri derlemenin astronomik derecede pahalı ya da hiç mümkün olamayacağını belirtiyor. Nitekim, güncel web verisini kullanan yapay zekâ asistanları da içeriğin insan mı yoksa AI üretimi mi olduğunu ayırt edemedikleri için daha “güvenilmez” yanıtlar verebiliyor. Ayrıca büyük şirketler internetten toplanabilecek çoğu kaliteli insan verisini halihazırda kullanmış durumda. Geri kalana yapay verilerle yama yapma çabaları ise kayda değer bir sonuç vermedi. Bu da yapay zekâ gelişiminde adeta bir “duvara” çarpıldığı endişelerini artırıyor.
Çözüm Arayışları
Bir öneri, AI üretimi metin ve görsellerin açıkça etiketlenmesi. Ancak her içeriğe böyle bir “AI damgası” vurmak teknik olarak güç ve sektör bu konuda isteksiz. Yapay zekâdaki bu kendi kendini baltalama riskini durdurmak için zaman daralıyor. Chiodo’nun uyarısı da net: Eğer elimizde kalan son temiz veri kaynaklarını da yitirirsek, bu kirli döngüden kurtuluş neredeyse imkânsız olacaktır.
