Ayakkabı, oyuncak ve çanta gibi yüksek riskli ürün gruplarında yeni bir dönem başlıyor. Ticaret Bakanlığı'nın denetimleri sonucu güvensiz olduğu tespit edilen bu ürünlerin yurt dışından getirilmesi kısıtlanırken, tüketicilere siparişlerini iade etme, gümrüğe bırakma veya normal usulde beyan etme hakları tanındı.
Ticaret Bakanlığı'nın e-ticaret platformları üzerinden satılan ürünlere yönelik gerçekleştirdiği detaylı denetimler ve laboratuvar analizleri çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. İnsan ve kamu sağlığını tehdit eden, teknik düzenlemelere uymayan yüksek riskli ürünlerin tespit edilmesi üzerine harekete geçildi.
20 Ekim'de yayımlanan genelgeyle, özellikle ayakkabı, oyuncak ve saraciye (çanta, cüzdan vb.) ürün gruplarının posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla "basitleştirilmiş gümrük beyannamesi" kapsamında ülkeye girişi kısıtlandı. Bu kısıtlamanın temel amacı, tüketicilerin güvenli ürünlere ulaşımını sağlamak ve halk sağlığını korumak.
Sağlığı Tehdit Eden Detaylar Ortaya Çıktı
Denetimlerde, yasak kapsamına alınan bu üç ürün grubunda büyük oranda uygunsuzluklar saptandı. Oyuncaklarda küçük parça içermesi nedeniyle boğulma riski, keskin kenarlar ve düşük fiziksel dayanım gibi tehlikeler belirlendi. Elektrikli oyuncaklarda ise güvenli olmayan pil yuvası kapakları ve eksik vidalar gibi kritik güvenlik açıkları dikkat çekti.
Daha da endişe verici olanı, ayakkabı ürünlerindeki kimyasal analizlerdi. Bazı kadın sandaletlerinde kurşun oranının yasal sınırın tam 50 katına ulaştığı tespit edildi. Çanta ve cüzdan gibi saraciye ürünlerinde ise yüzde 75 gibi yüksek bir oranda uygunsuzluk görüldü; bu ürünlerde de kurşun ve kadmiyum miktarının limitleri aştığı belirlendi. Bu kimyasal maddelerin uzun süreli teması ciddi sağlık riskleri taşıyor.
Tüketiciler Nasıl Bir Yol İzleyecek?
Yeni düzenleme, genelgenin yayımlanmasından sonra yüklenen veya gümrük bölgesine giren siparişler için geçerli olacak. Bu durumda, sipariş veren tüketicilere üç temel hak tanındı:
Normal Usulde Beyan: Alıcının talebiyle ürün, detaylı beyan ile gümrük işlemlerine tabi tutularak serbest dolaşıma girebilecek. Ancak bu, teknik düzenlemelere uygunluğun kontrol edileceği anlamına geliyor.
Gümrüğe İade (Mahrecine İade): Tüketici, e-ticaret platformu ve satıcıyla iletişime geçerek iade sürecini başlatabilecek ve gümrük idaresine iade talebinde bulunabilecek.
Terk Etme: Alıcı, ürünü gümrüğe terk etme hakkını kullanabilecek.
Eğer eşya, Gümrük Kanunu'nda belirtilen süre içinde serbest dolaşıma girmezse, gümrüğe terk edilmiş sayılacak ve tasfiye süreci başlayacak. Önemli bir not olarak, düzenleme öncesinde sipariş vermiş tüketicilere herhangi bir cezai yaptırım uygulanmayacağı belirtildi.
Platformlara Güvenlik Sorumluluğu
Düzenlemeler kapsamında e-ticaret platformları, "aracı hizmet sağlayıcı" olarak kabul ediliyor ve yeni sorumluluklar üstleniyor. Platformlar, sattıkları ürünlerin güvenliğine dair bilgileri sistemlerinde tutmak, ilan arayüzlerini gerekli bilgileri gösterecek şekilde düzenlemek ve uygunsuzluk tespit edildiğinde ilgili içerikleri 24 saat içinde yayından kaldırmakla yükümlü kılındı. Bu kurallara uymayan platformlara idari yaptırımlar uygulanacak.
Bu yeni dönem, hem tüketici sağlığını korumayı hem de kurallara uygun üretim yapan yerel firmalara karşı oluşan haksız rekabet koşullarını ortadan kaldırmayı hedefliyor. Artık e-ticarette güvenilir olmayan ürünlerin önü kesilirken, tüketicilerin mağduriyetini önleyecek bir iade mekanizması da devreye girmiş oldu.
