Sanal Gerçeklik Destekli Eğitim Modeli Yaygınlaşıyor
Elektronik mühendisliği eğitiminde uzun süredir tartışma konusu olan fiziksel laboratuvarların maliyeti, erişilebilirliği ve sürdürülebilirliği, Türkiye’de geliştirilen yenilikçi bir çözümle yeniden ele alınıyor. Süleyman Demirel Üniversitesi ve Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi iş birliğiyle hayata geçirilen VR-eLAB (Sanal Gerçeklik Tabanlı Elektronik Laboratuvarı) projesi, elektronik devre deneyimlerini sanal ortama taşıyarak öğrenciler için daha erişilebilir ve etkileşimli bir öğrenme ortamı sunuyor.
Fiziksel Kısıtlamalar Yerini Dijital Esnekliğe Bırakıyor
Klasik laboratuvarların yüksek ekipman maliyetleri, sınırlı cihaz erişimi ve belli zaman aralıklarında kullanılabilmesi gibi kısıtlar, VR tabanlı çözümlerle aşılmaya çalışılıyor. VR-eLAB, bu anlamda sadece bir sanal deney platformu değil; aynı zamanda eğitimde dijital dönüşümün güçlü bir örneği. Projede, elektronik devre elemanları üç boyutlu modelleme yazılımlarıyla dijital ortama aktarıldı, ardından Unity oyun motoru kullanılarak etkileşimli hale getirildi. Öğrenciler, Oculus Quest 2 gibi VR başlıkları aracılığıyla bu ortamda gerçek bir devre kurma deneyimi yaşayabiliyor.
Erişilebilirlik ve Güvenlik Ön Planda
Sanal laboratuvar uygulamaları, eğitim kurumlarına ciddi bir maliyet avantajı sunuyor. Donanım yatırımı, bakım-onarım maliyeti ve fiziksel mekân zorunluluğu ortadan kalkıyor. Öğrenciler, yalnızca bir VR cihazı ve internet bağlantısıyla evlerinden dahi laboratuvar deneyimi gerçekleştirebiliyor. Aynı zamanda, hatalı bağlantılar, cihaz arızaları ya da güvenlik riskleri gibi fiziksel ortamın zorlukları da sanal ortamda ortadan kalkıyor. Bu da öğrenciler için hem daha güvenli hem de daha özgür bir öğrenme süreci anlamına geliyor.
Sanal Deneyin Gerçek Etkisi: VR-eLAB Sınıf Testinden Geçti
VR-eLAB’in etkinliği, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde yürütülen bir saha araştırmasıyla test edildi. 127 öğrenciyle gerçekleştirilen çalışmada, aynı devre önce fiziksel laboratuvarda ardından sanal ortamda kuruldu. Deney sürecinde öğrencilerin devreyi tamamlama süreleri, yaptıkları hatalar, memnuniyet düzeyleri gibi kriterler karşılaştırıldı. Elde edilen veriler, sanal laboratuvar ortamının birçok açıdan fiziksel laboratuvarlara kıyasla daha verimli olduğunu gösterdi.
Öğrenci Geri Bildirimleri Net: VR Eğitimi Benimsendi
Araştırma sonunda yapılan anketlerde öğrencilerin %81’i, sanal laboratuvar ortamını daha etkili bulduğunu belirtti. Öğrencilerin %88’i zaman yönetimi açısından VR ortamının çok daha avantajlı olduğunu ifade ederken, %92’lik büyük bir kesim, VR-eLAB’in öğrenmeyi hızlandırdığını ve kolaylaştırdığını vurguladı. Sanal gerçekliğin sunduğu yüksek etkileşim ve anlık geri bildirim olanakları, öğrencilerin derse ilgisini artırarak öğrenme sürecini daha keyifli ve verimli hale getiriyor.
Eğitimde Sanal Gerçeklik: Geleceğin Standart Yöntemi mi?
VR-eLAB örneği, mühendislik eğitiminde VR teknolojisinin nasıl işlevsel ve sürdürülebilir bir alternatif haline gelebileceğini gözler önüne seriyor. Geleneksel yöntemlerle kıyaslandığında daha esnek, daha düşük maliyetli ve pedagojik olarak daha etkili olan sanal laboratuvarlar, yalnızca elektronik değil, farklı mühendislik alanlarında da yaygınlaşmaya aday. Araştırmacılar, VR tabanlı eğitim ortamlarının, öğrenci başarısı ve konuya olan ilgiyi artırma potansiyeli nedeniyle yakın gelecekte eğitim sistemlerinin ayrılmaz bir parçası olacağını öngörüyor.
Kaynak: Çatak, M., Küçüksille, E. U., & Taşdelen, K. (2025). VR-eLAB: A virtual reality platform for electronics education. Uluslararası Mühendislik Tasarım Ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 31-41. DOI: 10.70669/ijedt.1588581
