Gençler Düşünmeyi Bırakıyor
Yapay zeka artık hayatımızın her alanında. Google, ChatGPT ve diğer araçlar sayesinde bilgiye saniyeler içinde ulaşıyoruz. Ancak asıl sorun burada başlıyor: Gençler bilgiyi sadece tüketiyor, analiz etmiyor, sentezlemiyor. Bu durum üniversite eğitimini derinden etkiliyor.
Eskiden öğrenciler bilgiye ulaşmak için çabalardı; kitaplar okunur, notlar alınır, saatlerce tartışmalar yapılırdı. Şimdiyse gençler, karşılarına çıkan bir kavramı sadece Google'lıyor, birkaç satır okuyup bilgi sahibi olduğunu düşünüyor. Oysa gerçek öğrenme; bağ kurmak, eleştirmek, düşünmek ve yorum yapabilmekle mümkündür.
Ancak yalnızca gençleri suçlamak ne gerçekçi ne de bu soruna bir çare olurdu. Ülkelerin yapay zekadan önceki eğitim sistemlerinin kusursuz olmadığı gibi günümüzde de yapay zeka çağına adapte olmamış ve eski hataları da hala beraberinde götüren bir anlayış mevcut. Gençler genellikle kendilerinden beklendiğini düşündükleri şeyleri sergileme eğilimindedirler. Peki üniversiteler ya da tüm eğitim kurumları öğrencilerden ne bekliyor?
Bu soru, uzun yıllardır sorulan ve eğitim sistemindeki puana dayalı ve merkezinde en çok bunu barındıran anlayışa karşı olarak defalarca kez sorulmuştur. Öğrenciler bu sistem içerisinde, bilgiyi uzun süreli tutma gereği olmadığını, ve üzerine düşünüp sentezlemesi gerekmediği yanılgısına kapılır. Bir çok öğrencinin sınava bir kaç saat öncesinden hazırlanıp, hatırladıklarını kağıda geçirdikten bir süre sonra öğrendiklerini kısa sürede unuttuğu bilinen bir gerçektir.
Üniversite Eğitiminin Derin Krizi
Üniversiteler artık sadece bilginin aktarıldığı değil, bilginin üretildiği yerler olmak zorunda. Ancak bu üretim sürecine katılım azalıyor. Gençler diyalektik düşünmeyi yani tez, antitez ve sentez oluşturma sürecini neredeyse hiç kullanmıyor. Bu da öğrencilerin kendi fikirlerini geliştirmesini engelliyor.
Özellikle uzun ve karmaşık metinler artık ilgi görmüyor. Gençlerin çoğu birkaç paragrafın ötesine geçmek istemiyor. Odaklanma süreleri düşüyor, metinlere sabır azalıyor.
Yapay Zeka Bilgili Yapmaz
Yeni nesiller bilgiye erişim konusunda eskilere göre daha yetenekli olabilir. Ancak bu, onları bilgili yapmıyor. Rebecca Winthrop’un da belirttiği gibi, geçmiş nesiller anlamak için çabalıyordu. Yeni nesil ise sadece “öğrenmiş gibi” yapıyor.
Bu durum, özellikle akademik ve entelektüel derinlik gerektiren mesleklerde ciddi bir yetersizlik yaratıyor. Çünkü yapay zeka bir şeyi özetleyebilir ama onu anlayamaz. Bu yüzden üniversite öğrencilerinin yapay zekayı sadece araç olarak görmeleri ve düşünsel tembellikten kaçınmaları gerekiyor.
Mezun Olduğunda İş Bulamayacak Nesil
Anthropic CEO’su Dario Amodei, yapay zeka gelişiminden en çok etkilenecek grubun yeni mezun beyaz yakalılar olduğunu söylüyor. İşverenler artık “iki düşünürün görüşlerini karşılaştırmak” gibi işleri bile yapay zekaya yaptırıyor. Bu da üniversite diploması olan ama düşünme becerisi gelişmemiş bireylerin iş piyasasında avantajsız hale gelmesine yol açıyor.
Ne Yapmalı?
- Telefonunuzu kapatın, doğada yürüyün, uzun metinler okuyun, tartışmalara katılın.
- Romanlar okuyun, düşünün, sorgulayın.
- Ekran süresini azaltın, yapay zekayı amaç değil araç olarak kullanın.
- Beyninizi çalıştırın, çünkü düşünmek en güçlü savunma mekanizmamız.
