Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinde kritik bir dönemeç olan 5 Ocak 1922, Adana’nın düşman işgalinden kurtulduğu tarih olarak bilinir. Adana’nın kurtuluşu, sadece bir şehrin özgürlüğe kavuşması değil, aynı zamanda ulusal mücadelenin zaferle sonuçlanan önemli adımlarından biri olmuştur. Bu yazıda, Adana’nın kurtuluşu nasıl gerçekleşti, Adana nasıl kurtuldu ve 5 Ocak 1922'de ne oldu gibi sorulara yanıt bulacaksınız.
Adana’nın Kurtuluşu Ne Zaman?
Adana, düşman işgalinden 5 Ocak 1922 tarihinde kurtulmuştur. Bu tarih, Adanalılar için bağımsızlık ve özgürlüğün simgesi olarak her yıl coşkuyla kutlanır. Adana'nın kurtuluşunun üzerinden 2025 itibariyle 103 yıl geçmiştir.
Adana'nın Kurtuluşu Nasıl Gerçekleşti?
Mondros Ateşkes Antlaşması ve İşgal Süreci
Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nda mağlup olduktan sonra 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile topraklarının işgaline açık hale gelmiştir. Bu durum, stratejik konumu ve zengin tarım arazileri nedeniyle önemli bir yerleşim yeri olan Adana’nın işgal edilmesine yol açmıştır.
- Fransız İşgali (1918): Fransızlar, Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan hemen sonra Adana’yı işgal etti. İşgal sırasında Fransız ordusu, Ermeni Lejyonerleri’ni de kullanarak yerel halka baskı uyguladı. Bu, Adana halkında büyük bir huzursuzluk ve direniş ruhunun filizlenmesine neden oldu.
Direnişin Başlaması
İşgale karşı tepkiler kısa sürede örgütlenmeye başladı. Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde başlayan Kurtuluş Savaşı, Adana’daki direnişin de güçlenmesini sağladı.
Kuvayı Milliye Hareketi:
Adana halkı, Kuvayı Milliye birlikleri oluşturarak işgalcilere karşı mücadeleye başladı. Özellikle köylüler ve yerel halktan oluşan bu birlikler, Fransız ordusuna karşı küçük ama etkili direnişler düzenledi.
Karboğazı Baskını (27 Mayıs 1920):
Adana’daki direnişin dönüm noktalarından biri olan bu baskında, Kuvayı Milliye birlikleri, Fransız kuvvetlerini büyük ölçüde etkisiz hale getirdi. Bu olay, işgalcilere karşı önemli bir moral zaferi olarak kaydedildi.
Sakarya Zaferi ve Diplomatik Baskılar
Türk ordusunun Sakarya Meydan Muharebesi’ndeki zaferi (1921), Adana’nın kurtuluş sürecinde önemli bir diplomatik etki yarattı. Bu zafer, Fransızlar üzerinde baskı oluşturarak, onların işgal politikalarını gözden geçirmelerine neden oldu.
- Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921):
Türkiye Büyük Millet Meclisi ile Fransa arasında imzalanan bu antlaşma ile Fransızlar, Çukurova bölgesinden çekilmeyi kabul etti. Adana, bu anlaşmayla kurtuluş sürecine girmiş oldu.
5 Ocak 1922: Kurtuluş Günü
5 Ocak 1922 tarihinde, Fransız güçleri ve onların destekçileri Adana’dan tamamen çekildi. Bu tarih, Adana için özgürlük ve bağımsızlığın sembolü haline geldi. O günden beri her yıl 5 Ocak, Adana’nın kurtuluş yıl dönümü olarak kutlanmaktadır.
Adana’nın Kurtuluşunun Önemi
Adana’nın kurtuluşu, yalnızca bölgesel bir başarı değil, aynı zamanda Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki önemli dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir.
1. Ulusal Mücadelenin Bölgesel Başarısı:
Adana’nın kurtuluşu, Türk Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanan ilk önemli adımlarından biridir. Bu zafer, diğer işgal altındaki bölgeler için de bir umut kaynağı olmuştur.
2. Çukurova’nın Stratejik Önemi:
Adana, bereketli tarım arazileri ve stratejik konumuyla Anadolu’nun en önemli şehirlerinden biridir. Bu nedenle Adana’nın kurtuluşu, ekonomik ve lojistik açıdan da büyük bir kazanç sağlamıştır.
3. Halkın Dayanışma Ruhu:
Adana halkının işgalcilere karşı gösterdiği direniş, Türk milletinin birlik ve beraberlik ruhunun en güçlü örneklerinden biri olarak tarihe geçmiştir.
5 Ocak Kurtuluşunun Anlamı
Adana’nın kurtuluşu, halkın özgürlük ve bağımsızlık uğruna verdiği mücadelenin simgesidir. 5 Ocak 1922 tarihi, Türk milletinin işgale karşı kazandığı zaferin bir göstergesi olarak her yıl kutlanmaktadır.
Adana halkı, her yıl bu günü çeşitli etkinliklerle kutlayarak, bağımsızlık mücadelesini ve milli kahramanlarını onurlandırmaktadır.
Adana’nın kurtuluşu, sadece bir şehrin özgürleşmesi değil, Türkiye’nin bağımsızlık yolundaki mücadelesinde önemli bir zaferdir. 5 Ocak 1922, Adana halkının fedakarlığı, cesareti ve direnişiyle tarihe altın harflerle yazılmıştır. 103. yılı kutlanan bu zafer, Adana’nın ve Türk milletinin bağımsızlık tutkusunun bir kanıtıdır.
Adana halkı için 5 Ocak, yalnızca bir tarih değil, aynı zamanda bağımsızlık ve gururun sembolüdür. Bu vesileyle, kurtuluş mücadelesine katılan tüm kahramanları rahmet ve minnetle anıyoruz. Adana’nın kurtuluşu kutlu olsun!
