Anadolu'nun bazı bölgelerinde nesilden nesile aktarılan "sakız kanatma" geleneği, bir zamanlar çocukların doğayla iç içe yaşadığı bir eğlenceyken, günümüzde şaşırtıcı bir ekonomik değere ulaşmış durumda. Kenger adı verilen bitkiden elde edilen bu doğal sakızın fiyatı, yetiştiği yörelerde 3 gram altınla yarışır seviyelere kadar çıktı. Peki, nedir bu sakız kanatma ve bir zamanların masum uğraşı nasıl böylesine kıymetli bir ürüne dönüştü? İşte detaylar...
Bir Zamanların Neşesiydi: "Sakız Kanatma" Nasıl Yapılır?
Kenger bitkisinin yaygın olduğu dağlık ve kırsal bölgelerde, özellikle çocuklar için "sakız kanatmak" bilinen bir faaliyetti. Bu işlem, yerden yaklaşık 15-20 cm yükseklikteki kenger otunun dikenli gövdesini tanımakla başlardı. Bitkiyi tanıyanlar, köke yakın bir noktadan dikkatlice keserek süt beyazı bir sıvının akmasını sağlardı. Bu değerli sıvı, genellikle temiz ve düz bir taşın üzerine akıtılır, bir gün boyunca kuruması beklenirdi. Ertesi gün katılaşmış halde toplanan bu öz, kenger sakızının ilk haliydi. Toplanan sakızlar önce üzerindeki tozdan topraktan arındırılır, ardından çiğnenmeye başlanırdı. İlk başta oldukça sert ve acımsı bir tada sahip olan kenger sakızı, sabırla çiğnendikçe yumuşar ve kendine has doğal aromasını verirdi. Bu süreç, sadece bir ürün elde etme değil, aynı zamanda doğada vakit geçirme, keşfetme ve sabretmeyi öğrenme anlamına geliyordu.
Kenger Sakızı Neden Bu Kadar Pahalı?
Günümüzde kenger sakızının kilogram fiyatının bazı bölgelerde 10 bin ila 12 bin lira arasında değiştiği, tanesinin ise 25 liradan alıcı bulduğu belirtiliyor. Bu dikkat çekici fiyat etiketinin ardında yatan birkaç önemli etken bulunuyor. Öncelikle, kenger sakızını elde etmek oldukça zahmetli ve emek yoğun bir süreçtir. Bitkinin doğal ortamında bulunması, uygun şekilde kesilerek özünün toplanması ciddi bir uğraş ve zaman gerektirir. Bunun yanı sıra, geçmişte daha yaygın olan bu geleneksel bilgiyi taşıyan ve sakız toplayıcılığı yapan kişi sayısının giderek azalması da arzı kısıtlayarak fiyatların yükselmesine neden olmaktadır. Ayrıca, kenger sakızının tamamen doğal bir ürün olması ve herhangi bir katkı maddesi içermemesi de değerini artıran faktörlerdendir.
Kenger sakızının geleneksel faydaları
Kenger sakızı, sadece doğal bir çiğneme ürünü olmanın ötesinde, geleneksel olarak birçok sağlık faydasıyla da anılmaktadır. Halk arasında yaygın inanışa göre, kenger sakızının özellikle diş ve diş eti sağlığını desteklediği, ağız içi yaralarına iyi geldiği bilinmektedir. Ayrıca, mide rahatsızlıklarını hafifletmeye, şişkinliği gidermeye ve sindirimi kolaylaştırmaya yardımcı olduğu düşünülür. Bazı yörelerde yüz felci geçiren bireylerde kas hareketlerini artırdığına, kulak iltihabının atılmasına katkı sağladığına ve hatta migren ağrıları üzerinde olumlu etkiler gösterdiğine inanılmaktadır.
