Lisans Mezunlarının İstihdam Oranı Düştü mü?
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2024 yılına ait "Yükseköğretim İstihdam Göstergeleri" bülteni, üniversite mezunlarının iş gücü piyasasındaki yerini bir kez daha gözler önüne serdi. TÜİK verilerine göre lisans mezunlarının kayıtlı istihdam oranı 2023 yılında %75,6 iken, 2024’te bu oran %75’e geriledi. Aynı dönemde ön lisans mezunlarının kayıtlı istihdam oranı da düşerek %67,7’den %66,4’e indi.
Bu düşüş, ekonomik koşulların ve mezun sayısındaki artışın iş gücü piyasasındaki etkilerini ortaya koyuyor. Üniversite mezunlarının iş bulma süresinin uzaması da, tercih döneminde olan adaylar için bölüm seçiminin önemini bir kez daha gündeme taşıyor.
En Yüksek İstihdam Sağlayan Bölümler neler?
Lisans seviyesinde en yüksek istihdam oranına sahip bölümler arasında ilk sırayı %96,4 ile tıp bölümü alırken, onu %95,1 ile özel eğitim öğretmenliği ve %92,4 ile elektrik öğretmenliği takip etti. Bu oranlar, sağlık ve eğitim alanlarının hâlâ mezunlarına hızlı ve sürdürülebilir istihdam sağladığını gösteriyor.
Uluslararası Standart Eğitim ve Öğretim Alanları Sınıflaması’na göre istihdam oranının en yüksek olduğu alanlar:
%86,7 ile sağlık ve refah
%82,9 ile mühendislik, imalat ve inşaat
%78,7 ile bilişim ve iletişim teknolojileri
Ön lisans mezunlarında da polis meslek eğitimi %92,3 istihdam oranı ile öne çıkarken, onu elektrik enerjisi üretimi (%88,2) ve endüstriyel kalıpçılık (%87,4) izledi.
Mezunların İş Bulma Süresi ve Sektörel Dağılım
TÜİK verileri, mezuniyet sonrası iş bulma sürelerini de detaylı biçimde ortaya koydu. Lisans mezunları için ortalama ilk iş bulma süresi 2024’te 14,4 ay olarak açıklanırken, ön lisans mezunları için bu süre 16 ay olarak hesaplandı.
Ancak bazı bölümler bu ortalamayı önemli ölçüde aşağı çekiyor:
Dil ve konuşma terapisi mezunları 2,2 ayda iş buluyor
Tıp: 4,1 ay
Özel eğitim öğretmenliği: 4,3 ay
Eczacılık: 5,1 ay
Ebelik: 7,6 ay
Bu veriler, özellikle sağlık ve özel eğitim alanlarının mezunlarını hızla istihdam ettiğini kanıtlıyor.
En Yüksek Maaşı Sunan Lisans Bölümleri
2024 yılı verilerine göre pilotaj bölümü, mezunlarına sunduğu yüksek maaşla dikkat çekiyor. Aylık ortalama kazanç bazında en yüksek maaşlı ilk beş bölüm şu şekilde:
Pilotaj
Matematik mühendisliği
Uzay mühendisliği
Tıp
Uçak mühendisliği
Bu bölümlerin ortak özelliği, teknoloji, havacılık ve sağlık sektörlerinde faaliyet göstermeleri. Bu alanlar, hem yurt içi hem de yurt dışında nitelikli iş gücü ihtiyacıyla öne çıkıyor.
Türkiye’de En Çok Kazandıran Diğer Lisans Programları
TÜİK verileri ve sektör analizlerine göre yüksek maaşlı diğer bölümler arasında şunlar yer alıyor:
Diş Hekimliği: Kendi muayenehanesini açan diş hekimleri aylık 80.000 TL’ye kadar gelir elde edebiliyor.
Yazılım Mühendisliği: Deneyimli yazılımcılar, özellikle büyük teknoloji firmalarında 60.000 TL’ye kadar maaş alabiliyor.
Elektrik-Elektronik Mühendisliği: Savunma ve enerji sektörlerinde yüksek maaşlar söz konusu.
Hukuk Fakültesi: Kurumsal hukuk danışmanlığı ve avukatlık, yüksek gelirli meslek grupları arasında yer alıyor.
Geleceğin En Kazançlı Meslek Alanları
Yükseköğretim tercihlerinin şekillendiği bu dönemde, yalnızca günümüz verileri değil, geleceğin meslek trendleri de önem taşıyor. Uzmanlara göre önümüzdeki yıllarda en çok kazandırması beklenen bölümler şunlar:
Yapay zekâ ve veri bilimi
Siber güvenlik
Biyoteknoloji ve genetik mühendisliği
Sürdürülebilir enerji sistemleri
Dijital pazarlama ve e-ticaret mühendisliği
Bu alanlar, dijital dönüşüm ve küresel gelişmeler doğrultusunda hızla yükselen sektörlerin başında geliyor.
Eğitim Alanıyla Uyumlu Mesleklerde Çalışma Oranları
TÜİK’in dikkat çeken bir başka verisi ise mezunların eğitim aldıkları alana uygun mesleklerde çalışma oranı oldu:
Sağlık ve refah: %79,9
İş yönetimi ve hukuk: %79,4
Eğitim: %63,8
Bu oranlar, eğitim alınan alan ile istihdam edilen sektör arasındaki uyumu gözler önüne seriyor. Özellikle sağlık sektöründe eğitim ile iş alanı arasındaki tutarlılık oldukça yüksek.
