Gökbilim Tutkunları İçin Büyüleyici Bir Gökyüzü Olayı Yaklaşıyor
Güneş tutulması, Ay'ın Dünya ile Güneş arasına girerek Güneş'in ışığını engellemesi sonucu oluşan etkileyici bir gök olayıdır. Tam, halkalı ve parçalı olmak üzere üç farklı şekilde gerçekleşen bu tutulmalar, hem bilim insanlarının hem de meraklı gözlemcilerin ilgisini çekmektedir. Özellikle tam Güneş tutulması, Ay’ın Güneş’i tamamen kapatmasıyla ortaya çıkan ve gökyüzünde adeta geceyi andıran büyüleyici bir fenomendir.
Önümüzdeki yıllarda yaşanacak iki büyük tam Güneş tutulması, astronomi dünyasında şimdiden heyecanla bekleniyor. Peki, Güneş tutulması ne zaman olacak? Güneş tutulması Türkiye’den görülebilecek mi?
2026 ve 2027 Güneş Tutulmaları Ne Zaman?
İlk büyük Güneş tutulması 12 Ağustos 2026 tarihinde meydana gelecek. Bu tutulma, kuzeydoğu Sibirya, doğu Grönland, batı İzlanda ve kuzey İspanya gibi bölgelerden tam olarak izlenebilecek. Bu olay, gökyüzü meraklıları için tarihi bir an olacak.
İkinci tam Güneş tutulması ise 2 Ağustos 2027'de gerçekleşecek. Bu tutulma, çok daha geniş bir coğrafyada etkili olacak. Özellikle Kuzey Afrika, bu tutulmanın tam merkezi olacak ve tutulma burada en net şekilde gözlemlenecek.
Güneş Tutulması Nereden İzlenebilecek?
2027’deki tam Güneş tutulmasının en belirgin şekilde izleneceği yer olarak Mısır'ın tarihi şehri Luksor (Luxor) ön plana çıkıyor. Bu sebeple bilim insanları bu tutulmayı şimdiden "Büyük Kuzey Afrika Tutulması" olarak adlandırıyor.
Gökbilimciler, tutulmanın 7 dakikaya yakın süreceğini ve bunun da oldukça uzun bir süre olduğunu belirtiyor. Bu, çıplak gözle değil, uygun filtreli ekipmanlarla izlendiğinde eşsiz bir deneyim sunacak.
Güneş Tutulması Türkiye’den Görülebilecek Mi?
Türkiye, 2026'daki tutulmayı gözlemleyemeyecek. Ancak 2 Ağustos 2027’deki Güneş tutulması, Türkiye’den kısmi tutulma olarak izlenebilecek. Özellikle:
Antalya
Muğla
İzmir
Adana
gibi şehirlerde, gökyüzündeki değişim gözle görülür şekilde fark edilecek. Ancak tam tutulma izlemek isteyenler için en yakın seçenekler Afrika ülkeleri ya da Akdeniz’e kıyısı olan bazı bölgeler olacak.
Ne yazık ki Türkiye, 2060 yılına kadar bir daha tam Güneş tutulmasına tanıklık edemeyecek. Bu durum, tutulmanın ne kadar ender olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Güneş Tutulması Nasıl Oluşur?
Güneş tutulması, Ay'ın yeni ay evresindeyken Güneş ile Dünya arasına girmesiyle oluşur. Ay, Güneş’i ya tamamen ya da kısmen örter. Bu olay, sadece belirli koşullar altında meydana gelir:
Ay, Güneş ile kavuşum halinde olmalı.
Ay’ın yörünge düzlemi ile Dünya'nın yörüngesi (ekliptik) birbirine çok yakın olmalı.
Tutulmanın gözlemlenebileceği bölge, dar bir koridor şeklinde Dünya üzerinde ilerler.
Her yıl Ay, Dünya çevresinde yaklaşık on iki defa döner. Ancak yörünge düzlemleri arasında 5 derecelik bir açı bulunduğundan, her yeni ay evresinde tutulma yaşanmaz. Bu yüzden, yılda sadece iki ile beş arasında Güneş tutulması gerçekleşir ve bunlardan en fazla ikisi tam tutulma olabilir.
Güneş Tutulması Neden Ender Görülür?
Ay’ın Dünya çevresindeki hareketi her ne kadar düzenli olsa da, yörünge eğiklikleri nedeniyle Güneş ile tam hizalanması nadir gerçekleşir. Güneş tutulmaları bu sebeple sadece belirli bölgelerden izlenebilir. Her bölge için ortalama 375 yılda bir tam Güneş tutulması görülebilir. Bu da tutulmaları astronomik açıdan oldukça değerli hale getirir.
