Tek Kullanımlık Plastiklerle Mücadelede Yeni Dönem
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Türkiye’nin “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası”nı kamuoyuna duyurdu.
Sıfır Atık ve Döngüsel Ekonomi vizyonuyla hazırlanan strateji, plastik kirliliğini azaltmaya yönelik bugüne kadarki en kapsamlı plan olarak değerlendiriliyor.
Bakan Kurum yaptığı açıklamada, “Tek değil sürdürülebilir üretim diyoruz. Plastik kirliliğine karşı tarihi bir adım atıyoruz. Bu planla denizlere, doğaya ve gelecek nesillere sahip çıkıyoruz” ifadelerini kullandı.
Hazırlanan yol haritasında kısa (2025–2027), orta (2028–2032) ve uzun vadeli (2033 ve sonrası) olmak üzere toplam 44 eylem yer aldı. 22 kamu kurumu ve birçok özel sektör temsilcisinin katkısıyla hazırlanan belge, Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) Cenevre’de düzenlediği uluslararası toplantıda da sunularak takdir topladı.
Kısa Vadede Kısıtlama, Geri Dönüşüm ve Farkındalık Ön Planda
İlk aşamada tek kullanımlık plastik ürünler listelenecek; bazıları tamamen yasaklanacak, bazıları ise kısıtlanacak. Gıda ambalajları, plastik kaplar ve içecek şişeleri için yeni mevzuat hazırlanacak.
Otel, restoran, kafe ve turizm tesislerinde yeniden kullanılabilir ambalajların yaygınlaştırılması hedefleniyor. Aynı zamanda kamuoyunda plastik tüketiminin zararlarına yönelik farkındalık kampanyaları yürütülecek.
Geri dönüştürülmüş plastik kullanımının artırılması ve üreticilerin daha fazla sorumluluk alması sağlanacak. Depozito sistemi gibi destekleyici uygulamalar devreye alınacak.
Orta Vadede Mikroplastikler Takibe Alınacak
2028–2032 dönemini kapsayan ikinci aşamada, ambalaj atıklarının kontrolüne dair düzenlemeler AB mevzuatı ile uyumlu hale getirilecek. PET şişelerin geri dönüşüm oranı yüzde 90’a çıkarılacak.
Mikroplastiklerin kaynakları haritalanacak, kara ve deniz kökenli salınımlar düzenli olarak izlenecek. Tekli ürünler, ıslak mendiller ve tütün ürünlerine etiketleme zorunluluğu getirilecek.
Kamu kurumlarında ve akademide mikroplastik izleme kapasitesi artırılacak. Bu süreçte sıcak noktaların belirlenmesi ve haritalanması sağlanacak.
Uzun Vadede Hedef: Yeşil Dönüşüm ve Kalıcı Çözümler
2033 ve sonrası dönemde, tek kullanımlık ürünlerin tamamen kaldırılması ve yerlerine çevre dostu alternatiflerin getirilmesi planlanıyor. Biyobozunur ve yeniden kullanılabilir ürünlerin yaygınlaştırılması için Ar-Ge ve Ür-Ge desteği artırılacak.
Mikroboncuk içeren kozmetik ürünler yasaklanacak. Arıtma tesislerinde mikroplastiklerin izlenmesi için yasal altyapı hazırlanacak. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ile kentsel atık su yönetmelikleri de bu doğrultuda güncellenecek.
