Son günlerde Ege Denizi'nde yaşanan depremler, Türkiye’de yanardağların varlığı ve olası patlama riskleri hakkındaki tartışmaları yeniden gündeme getirdi. Volkanik aktiviteler ve yanardağların jeolojik geçmişiyle ilgili araştırmalar devam ederken, Türkiye’de aktif bir yanardağ olup olmadığı merak konusu oldu. Peki, Türkiye’de aktif yanardağ var mı? Türkiye’de kaç tane volkanik dağ bulunuyor? En son hangi yanardağ aktif hale geldi? İşte detaylar…
Türkiye’deki volkanik dağların oluşumu yaklaşık 20 milyon yıl öncesine dayanıyor. Bu süreçte, çeşitli yanardağlar farklı dönemlerde aktif hale geldi ve büyük ölçüde sönmüş olarak kabul ediliyor. Ancak bilim insanları, tamamen sönmüş bir yanardağ kavramının olmadığını, tüm volkanların belirli bir seviyede risk taşıdığını ifade ediyor.
Türkiye’de Aktif Yanardağ Var mı?
Günümüzde Türkiye’de aktif bir yanardağ bulunmuyor. Ancak bazı yanardağlar potansiyel olarak tekrar faaliyete geçme riski taşıyor. Türkiye’de geçmişte volkanik patlamaların yaşandığı yerler arasında Erciyes, Hasan Dağı ve Nemrut Dağı öne çıkıyor.
Bilimsel çalışmalara göre, Türkiye’de sönmüş olduğu düşünülen birçok volkanik dağda halen gaz çıkışları gözlemleniyor. Özellikle Nemrut, Tendürek ve Süphan Dağı gibi bazı volkanik alanlarda jeotermal aktiviteler devam ediyor. Bu da, Türkiye’nin jeolojik açıdan hala volkanik hareketliliğe sahip olduğunu gösteriyor.
Türkiye’nin jeolojik yapısı, tarih boyunca çeşitli volkanik aktivitelerin yaşanmasına neden oldu. Bugün büyük ölçüde sönmüş kabul edilen yanardağlar, hala belirli seviyede volkanik kökenli gaz ve buhar çıkışı gösteriyor.
Türkiye’de Kaç Tane Yanardağ Bulunuyor?
Türkiye’de birçok sönmüş ve potansiyel olarak yeniden aktif hale gelebilecek volkanik dağ bulunuyor. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) verilerine göre, Türkiye’de bilinen başlıca volkanik dağlar şunlardır:
Nemrut Dağı: En son 1441 yılında patladı. Krater gölüyle dikkat çeken bu volkanik dağ, halen jeotermal aktiviteler gösteriyor.
Tendürek Dağı: Türkiye’nin en genç volkanik dağlarından biri. Fumarol (volkanik gaz) çıkışları halen gözlemleniyor.
Süphan Dağı: Türkiye’nin üçüncü en yüksek dağıdır. Volkanik kayaç bakımından zengin bir yapıya sahiptir.
Hasan Dağı: Kapadokya’nın oluşumunda etkili olmuştur. Etrafında sıcak su kaynakları bulunur ve bu da yer altındaki termal aktivitelerin sürdüğüne işaret eder.
Erciyes Dağı: Türkiye’nin en büyük stratovolkanlarından biri olup günümüzde volkanik aktivite göstermemektedir.
Karaca Dağ: Güneydoğu Anadolu’daki tek volkanik dağdır ve bazaltik lav akıntıları ile tanınır.
Bu yanardağlar dışında Acıgöl-Nevşehir, Ağrı (Ararat), Göllü Dağı, Karapınar volkanik alanı, Kula, Girekol Tepe, Gölcük ve Kars Platosu gibi bölgeler de jeolojik geçmişi volkanik faaliyetlere dayanan alanlar olarak bilinmektedir.
Türkiye’de En Son Aktif Olan Yanardağ Hangisi?
Türkiye’de bilinen en son volkanik patlama, 1441 yılında Nemrut Dağı’nda meydana geldi. Bitlis sınırları içinde yer alan Nemrut Krater Gölü’nün bulunduğu bu volkan, son büyük patlamasını 15. yüzyılda yaşadı. Günümüzde Nemrut Dağı’nda hala gaz çıkışları ve jeotermal aktiviteler gözlemlenmektedir.
Tendürek Dağı da Türkiye’de en genç volkanik dağlardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu bölgedeki gaz çıkışları ve jeotermal hareketlilik, volkanizmanın tamamen sona ermediğini göstermektedir.
Hasan Dağı, Erciyes ve Süphan Dağı gibi volkanik bölgeler ise aktif olmamakla birlikte, yer altında termal hareketlilik göstermeye devam eden alanlardır. Özellikle Hasan Dağı ve Kapadokya bölgesi, tarih boyunca lav akıntılarının şekillendirdiği arazilere sahiptir.
Türkiye’de Yanardağlar ve Yerleri
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye'de yakın geçmişte aktif olan volkanlar şunlardır:
Acıgöl-Nevşehir
Ağrı Dağı (Ararat)
Erciyes Dağı
Göllü Dağı
Hasan Dağı
Karaca Dağ
Karapınar Volkanik Alanı
Kula Volkanik Alanı
Nemrut Dağı
Tendürek Dağı
Olası aktif volkanlar ise Girekol Tepe, Gölcük, Kars Platosu ve Süphan Dağı olarak listelenmiştir.
Kapadokya bölgesi, geçmişte aktif volkanların etkisiyle şekillenmiş olup günümüzde aktif olmayan yanardağlar arasında yer almaktadır.
Türkiye’de Yanardağ Patlama Riski Var mı?
Bilim insanlarına göre, Türkiye’deki yanardağların büyük çoğunluğu sönmüş kabul edilse de, tamamen sönmüş bir yanardağ tanımı doğru değildir. Çünkü jeolojik süreçler çok uzun zaman dilimlerinde meydana gelir ve yüzlerce yıl hareketsiz kalan bir volkan, bazı faktörlerle yeniden aktif hale gelebilir.
Türkiye’de volkanik patlamaların yaşanması düşük bir ihtimal olsa da, tamamen imkansız değildir. Özellikle Nemrut, Tendürek ve Hasan Dağı gibi bölgelerdeki jeotermal hareketlilik, bu dağların yer altında halen sıcak magma barındırdığını göstermektedir.
Deprem aktiviteleri ile doğrudan ilişkili olan volkanik hareketlenmeler, yer kabuğundaki büyük değişimler sonucunda tetiklenebilir. Ancak Türkiye’nin jeolojik yapısı gereği, şu an için büyük bir volkanik patlama riski bulunmamaktadır.
Türkiye’de Yanardağlar Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Türkiye’de günümüzde aktif bir yanardağ bulunmamaktadır. Ancak bazı sönmüş volkanik dağlarda jeotermal aktiviteler devam etmektedir.
En son aktif olan yanardağ, 1441 yılında patlayan Nemrut Dağı’dır.
Nemrut, Tendürek, Süphan ve Hasan Dağı gibi volkanik alanlarda gaz çıkışları gözlemlenmektedir.
Türkiye’de toplamda 10’dan fazla sönmüş veya potansiyel olarak yeniden aktif hale gelebilecek yanardağ bulunmaktadır.
Bilim insanlarına göre, tamamen sönmüş bir yanardağ kavramı bulunmamakta ve tüm yanardağlar belirli bir risk taşımaktadır.
Türkiye’de volkanik faaliyetlerin yeniden ortaya çıkması düşük ihtimal olsa da, bilimsel çalışmalar bu alanları yakından takip etmeye devam etmektedir. Gelecekte yaşanabilecek volkanik hareketlenmeler için jeologlar ve bilim insanları düzenli incelemeler yapmaktadır.
