Hacettepe Üniversitesi'nden Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kürşat Şahin, Artvin'in Yusufeli ilçesinde keşfettiği nadir kertenkele türünü, kaybettiği annesinin adıyla bilim dünyasına tanıttı. Sadece 900 metrekarelik bir alanda yaşayan bu benzersiz tür, diğer kertenkelelerden genetik olarak oldukça farklı özelliklere sahip.
Beklenmedik Keşif Anı
Şahin, Kaçkar Dağları'ndaki Barhal Vadisi'nde arazi incelemeleri yaparken bölgenin ilginç güneşlenme dinamiğini araştırıyordu. Çalışmalar sırasında gözüne farklı desenlere sahip bir kertenkele çarptı. "Yeni bir tür olduğunu anlayınca çok heyecanlandım. Yanımda Gümüşhane Üniversitesinde görev yapan Doç. Dr. Muammer Kurnaz vardı, göz göze geldik ve heyecanla birbirimize sarıldık" diyerek o anki duygularını paylaşan Şahin, büyük bir bilimsel keşfin eşiğinde olduklarını anlamıştı.
Sınırlı Yaşam Alanı
Keşfedilen kertenkele türü, diğer türlerin aksine çok kısıtlı bir alanda yaşıyor. Dr. Şahin'in açıklamasına göre, bu kertenkele sadece 150 metrelik kaya bloku üzerinde, 5-6 metrelik yükseklikte, toplamda yaklaşık 750-900 metrekarelik bir alanda hayatını sürdürüyor. Barhal Vadisi'nin güneşlenme süresinin diğer vadilere göre daha kısa olması, bu türün yaşam alanını doğal olarak sınırlandırmış.
Kertenkelenin keşfinin ardından hem morfolojik hem de genetik analizler yapan bilim insanları, bu türün dünya üzerindeki yakın canlı türlerinden ciddi şekilde farklılaştığını tespit ettiler. Bu farklılıklar, türün benzersiz bir keşif olduğunu doğruladı.
Duygusal Bir Karar
Şahin, ilk başta kertenkeleye bulunduğu yer olan Barhal Vadisi'nin adını vermeyi düşündüklerini belirtti. Ancak o dönemde yaşadığı derin bir kayıp, bu kararı değiştirdi. "O dönem benim için çok zordu, elim bir hastalık nedeniyle annemi kaybetmiştim. Trabzon'da annemi defnettikten sonra arkadaşım Doç. Dr. Muammer Kurnaz taziyeye geldi. Orada babama keşfimizden bahsederek, keşfimize annemin adı 'Saliha' ismini koymamızı önerdi. Ailecek çok duygulandık" diye anlattı.
Ölümsüzleşen Bir İsim
Türün bilimsel adının "darevskia salihae" olarak literatüre geçtiğini belirten Şahin, duygularını şöyle ifade etti: "Bu, dünya için yeni bir tür. Sürüngenlerde yeni bir tür keşfetmek oldukça zor, hele ki bizim ülkemizde. Genç yaşta bu türün kaşiflerinden biri olabildiğim için annemin benimle gurur duyduğuna inanıyorum. Habitatı bozulmadığı sürece adıyla sonsuza kadar yaşayacak. Hepimiz göçüp gitsek de 'Saliha kertenkelesi' sonsuza kadar var olacak."
Koruma Çalışmaları Devam Ediyor
Şimdiye kadar yalnızca Barhal Vadisi'nde tespit edilen türün neslinin tükenme riski taşıdığını vurgulayan bilim insanı, bu konuda koruma ve izleme çalışmalarına devam ettiklerini bildirdi.
