Meningokok enfeksiyonuna 13 farklı meningokok bakteri tipi neden olabiliyor. Özellikle bebekler ve çocuklarda kalıcı hasarlara ya da ölümcül tablolara yol açabiliyor. Bu bakteriler her 10 kişiden birinin ağız veya burnunda hiçbir bulguya yol açmadan bulunabiliyor ve damlacık enfeksiyonu ile kişiden kişiye kolayca bulaşabiliyor. Menenjit gelişiminde de kilit rol oynayan bu bakterilere karşı uygulanan aşılar hayat kurtarıcı olabiliyor. Üniversitelerin açıldığı bu dönemde hiç aşı olmamış gençlerin de meningokok enfeksiyonlarına karşı aşı olması önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Utkucan Uçkun, meningokok enfeksiyonu ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Meningokok bakterisi birçok ciddi hastalığa neden olabiliyor
Neisseria meningitidis, menenjit (beyin zarı iltihabı) veya kan dolaşımı enfeksiyonuna (septisemi) yol açabilen bir bakteri türüdür. Ayrıca, zatürre (pnömoni), göz enfeksiyonu (konjonktivit), eklem iltihabı (septik artrit) ve kalp kası iltihabına (miyokardit) da yol açabilmektedir. Meningokokun farklı tipleri bulunmaktadır.
B, C ve son zamanlarda W grupları ülkemizde de yaygın olan tiplerdir.
A grubu, özellikle Sahra Altı Afrika ve Suudi Arabistan için sorun teşkil etmektedir.
Y, 29E ve Z grupları nadir görülmektedir.
Erken teşhis ve antibiyotik tedavisi hayati önem taşıyor
Meningokok enfeksiyonunda ilk belirtiler ağır seyirli bir gribi andırsa da, tablo çok hızlı bir şekilde kötüleşebilmektedir. Bu yüzden, erken teşhis ve zamanında başlanan antibiyotik tedavisi hayati önem taşımaktadır.
Meningokok enfeksiyonlarında görülebilecek diğer belirtiler şunlardır:
Şiddetli baş ağrısı
Bulantı ve/veya kusma
Ense sertliği
Kas ve eklem ağrıları
Yüksek ateş
Soğuk el ve ayaklar
Sersemlik hissi veya uyandırılamama
Ciltte alacalı görünüm
Basmakla solmayan döküntü
Hiç aşı olmamış gençlere de aşı öneriliyor
Meningokok enfeksiyonu herkesi etkileyebilir, ancak özellikle 1 yaş altı bebekler olmak üzere 5 yaşın altındaki çocuklarda ve 15-19 yaş arası çocuklarda artmış bir risk söz konusudur. Ülkemizde B grubu ve A, C, W ve Y gruplarına karşı koruma sağlayan aşılar uygulanmaktadır. B grubu meningokoka karşı koruma sağlayan aşı en erken bebek 8 haftalıkken uygulanmaya başlanabilmektedir. A, C, W ve Y grubu meningokoklara karşı koruma sağlayan aşılar ise markaya bağlı değişkenlik göstermekle birlikte en erken bebek 6 haftalıkken uygulanmaya başlanabilmektedir. Aşıların zamanlaması ve doz sayısı, aşılamanın başlandığı yaşa bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Aşı daha önce hiç yapılmadıysa, üniversiteye başlangıç öncesinde de önerilmektedir, çünkü üniversitenin ilk yılı gençler farklı coğrafyalardan insanlarla temas edebilecekleri için meningokok enfeksiyonuna yakalanma riski bu dönemde artmaktadır. Doz sayısı ve aralıkları konusunda mutlaka çocuk hekiminden bilgi alınmalıdır.
Alerji ve yan etki riski düşüktür
Çoğunlukla meningokok aşısından sonra herhangi bir yan etki yaşanmaz. Alerji gibi yan etkiler oldukça nadirdir. Bebekler aşılandıktan sonra kısa bir süre için hafif yüksek ateş, ishal veya huzursuzluk gözlenebilir. Enjeksiyon yapılan bölgede hafif şişme, ağrı ve kızarıklık gelişebilir. Bazı çocuklarda kısa bir süre içinde kendiliğinden geçebilen baş ağrısı ve kas ağrıları gözlenebilir. Bu yan etkilerin hiçbiri ciddi değildir ve kısa sürede düzelir. B grubu meningokoka karşı koruma sağlayan aşı yapıldıktan sonraki ilk 24 saat içinde, özellikle 8 - 16 haftalık bebeklerde hafif dereceli yüksek ateş biraz daha yaygın olduğundan, parasetamol içerikli ateş düşürücü çocuk hekiminiz tarafından aşı dozu sonrası önerilebilmektedir.
