Belucistan Nerede? Stratejik Konumu ve Jeopolitik Önemi
Belucistan, Güneybatı Asya’da Beluç halkının yaşadığı geniş, dağlık ve kurak coğrafyayı kapsayan tarihi bir bölgedir. Üç ayrı ülkenin sınırları içerisinde yer alan bu topraklar, hem doğal kaynakları hem de jeopolitik konumu itibarıyla büyük önem taşımaktadır.
Belucistan’ın Coğrafi Sınırları
- Pakistan: Belucistan, Pakistan topraklarının yaklaşık %44’ünü oluşturan Belucistan Eyaleti ile ülkenin en büyük yüzölçümüne sahip eyaletidir.
- İran: İran’daki Sistan ve Belucistan Eyaleti, Beluçların önemli bir kısmına ev sahipliği yapmaktadır.
- Afganistan: Ülkenin güney vilayetlerinden Nimruz, Helmend ve Kandehar, Belucistan coğrafyasının uzantısı olarak kabul edilir.
Komşu Bölgeler ve Doğal Sınırlar
- Kuzeyinde: Afganistan’daki Peştun bölgeleri
- Doğusunda: Pakistan'ın Sind ve Pencab eyaletleri
- Batısında: İran toprakları
- Güneyinde: Umman Denizi ve Umman Körfezi’ne kıyısı olan Mekran sahili yer alır
Doğal Yapı ve Zenginlikler
Belucistan; yüksek dağları, kıraç ve geniş bozkırları, ıssız arazileri ve yer yer yeşil vadileriyle dikkat çeker. Aynı zamanda:
- Doğal gaz rezervleri
- Bakır, altın ve krom gibi değerli madenler
- Stratejik öneme sahip Gwadar Limanı
- gibi enerji ve ticaret alanında yüksek potansiyele sahip kaynaklara ev sahipliği yapmaktadır.
Belucistan’ın ilan ettiği bağımsızlık, sadece tarihi bir dönüm noktası değil; aynı zamanda doğal gaz, mineral rezervleri ve Gwadar Limanı gibi önemli kaynaklar açısından da ciddi jeopolitik sonuçlar doğurabilecek bir gelişmedir. Bu kaynakların Pakistan merkezi yönetimi tarafından yıllarca yerel halka fayda sağlamadan sömürüldüğü iddiası, Beluçların ayrılma gerekçelerinin merkezinde yer aldı.
Hindistan Faktörü ve Nükleer Tehlike
Yeni kurulan Belucistan yönetimi, uluslararası tanınma için ilk diplomatik adımı Hindistan’a yönelerek attı. Bu çağrı, hali hazırda Pakistan ile hassas ilişkiler sürdüren Hindistan açısından kritik bir sınav niteliğinde. Hindistan’ın tanıması durumunda, Pakistan’ın bu adımı düşmanca bir eylem olarak değerlendirmesi bekleniyor.
Her iki ülkenin de nükleer silahlara sahip olması ve tarih boyunca dört savaşa sahne olan bir geçmişe sahip olması, bu gelişmenin Güney Asya’da yeni bir krizin fitilini ateşleyebileceği anlamına geliyor.
Belucistan’ın bağımsızlık ilanı, sadece Pakistan iç politikası açısından değil, Güney Asya’daki dengeleri ve uluslararası hukuku doğrudan etkileyecek bir gelişmedir. NATO, BM ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi uluslararası platformların konuya dair alacağı tutum, bölgedeki gerilimin seyri açısından belirleyici olacaktır.
Bağımsızlık ilanının hemen ardından, BLA’nın “Herof 2.0” operasyonu kapsamında:
- 58 noktada 78 saldırı düzenlendiği iddia edildi.
- Hedefler arasında askeri üsler, kontrol noktaları ve kamu binaları yer aldı.
- Pakistan yönetimi, bu gelişmelere karşı güvenlik önlemlerini artırdı. Quetta’da gerçekleşen bombalı saldırıda 1 kişi hayatını kaybederken, 10 kişi yaralandı.
Belucistan'dan Bağımsızlık İlanı: “Artık Pakistanlı Değiliz”
Yeni Delhi’de düzenlenen basın toplantısında Belucistanlı lider Baloch, dünyaya seslenerek, “Pakistan’dan ayrıldık, artık bağımsız bir devletiz” dedi. Açıklama, aralarında Belucistan Kurtuluş Ordusu (BLA) ve çeşitli milliyetçi yapıların da bulunduğu ayrılıkçı gruplar tarafından destek buldu.
Hindistan’a Çağrı: Tanıyın ve Temsilcilik Açalım
Bağımsızlık ilanının ardından Baloch, Hindistan hükümetine çağrıda bulunarak Belucistan adına Yeni Delhi’de diplomatik bir temsilcilik açmak istediklerini ve uluslararası tanınma sürecinde Hindistan'ın desteğini beklediklerini ifade etti.
Pakistan'a Sert Suçlamalar: "Bu Bir Soykırım"
Ayrılıkçı gruplar, Pakistan hükümetini Belucistan’da sistematik baskı, zorla kaybetmeler ve insan hakları ihlalleriyle suçladı. Baloch, bu uygulamaları “soykırım” olarak nitelendirerek, bu nedenle bağımsızlık ilanının kaçınılmaz hale geldiğini savundu.
İslamabad’dan Net Yanıt: "Yasadışı ve Geçersiz"
Pakistan hükümeti ise Belucistan’ın bağımsızlık ilanını kesin bir dille reddetti. İslamabad, Belucistan’ın ülkenin ayrılmaz bir parçası olduğunu belirterek bölgede güvenlik önlemlerini artırdı. 14 Mayıs’ta Quetta’da düzenlenen ordu destekli bir mitingde meydana gelen bombalı saldırıda 1 kişi hayatını kaybetti, 10 kişi yaralandı.
BM’ye Çağrı: “Pakistan Terörist Devlet İlan Edilsin”
Ayrılıkçı gruplar, Birleşmiş Milletler ve uluslararası insan hakları örgütlerine başvurarak Pakistan’ın “terörist devlet” ilan edilmesini talep etti. Sürecin, hem bölgesel hem de küresel dengeleri etkilemesi bekleniyor.
