Dijital Türk lirasının, ödeme kanallarının tamamlayıcısı olarak finansal kapsayıcılığı artırması, yenilikçi kullanım alanları için zemin oluşturması ve ödemelerdeki bölünmüşlüğü azaltarak çeşitli katkılar sağlaması bekleniyor.
TCMB'nin Dijital Türk Lirası Analizi
TCMB'nin internet sitesinde TCMB Ödeme Sistemleri ve Finansal Teknolojiler Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Bilgehan Kürşad Öz, Bilişim Uzman Yardımcıları Mustafa Mert Aşkaroğlu ve Enes Karayel ile Danışman Ahmet Semih Tunalı tarafından hazırlanan bir analiz yayımlandı.
Merkez Bankası Dijital Türk Lirası AR-GE Projesi
Analizde, TCMB'nin, Merkez Bankası Dijital Parası (Dijital Para) için faaliyetlerine 2020'de kavram ispatı çalışmaları ile başladığı aktarılarak, kavram ispatı çalışmasının başarıyla tamamlanmasının ardından Merkez Bankası Dijital Türk Lirası AR-GE Projesi ile çalışmalara devam edildiği bildirildi.
Pilot Testler Başarıyla Gerçekleştirildi
İlk faz kapsamında, gerekli ortamların kurulmasına yönelik çalışmaların 2022'de başlatıldığı ve aynı yılın sonunda pilot testlerde Dijital Türk Lirası Sistemi üzerinde ilk ödeme işlemlerinin başarıyla gerçekleştirildiği anımsatılan analizde, pilot testlere 2023'te de devam edilerek ilk fazın tamamlandığı belirtildi.
Faz-2 Çalışmaları ve Değerlendirme Raporu
TCMB'nin, Aralık 2023'te yayımladığı Faz-1 Değerlendirme Raporu'nda, projenin bu aşamasında benimsenen mevcut tasarım tercihleri ve yaklaşımlarının detaylı şekilde kamuoyu ile paylaşıldığı hatırlatılarak, "Faz-2 çalışmaları kapsamında, AR-GE faaliyetlerinin yürütülmesinin yanı sıra dijital Türk lirasının iktisadi, hukuki ve güvenlik boyutları da kapsamlı olarak ele alınıyor." ifadesi kullanıldı.
Finansal Kapsayıcılığa Katkı Sağlayacak
Analizde, dijital Türk lirasının, dolaşıma girdikten sonra tamamlayıcı bir ödeme kanalı oluşturulması, finansal kapsayıcılık oranının artırılması, gelişen yenilikçi kullanım alanları için bir taban oluşturulması ve ödemelerde bölünmüşlüğün azaltılması gibi çeşitli katkılar sağlamasının beklendiği aktarıldı.
Ödeme Sistemlerinde Yenilikçi Adımlar
Halihazırda, TCMB tarafından finansal kuruluşlar üzerinden vatandaşların kullanımına sunulan ödeme sistemlerinin bulunduğu belirtilen analizde, şu değerlendirmelere yer verildi:
Dijital Para Entegrasyonu ve Finansal Erişim
Analizde, TCMB'nin, dijital Türk lirasını anlık ödeme sistemi FAST'a paralel ayrı bir çözüm olarak tasarladığının altını çizilerek, şunlar kaydedildi:
Dijital Paranın Yaygınlaşması ve Kullanımı
Bankacılık sistemindeki yaygın katılıma rağmen dijital ödemelerin ve erişimin geliştirilmesi için hala alan bulunduğu aktarılan analizde, nakit özelliklerini de içeren bir biçim olarak dijital paranın, banka hesabı bulunmadan da herkes tarafından kullanılabileceği belirtildi.
Finansal İnovasyon ve Dijital Para
Analizde, dijital Türk lirasındaki yenilikçi kullanım örneklerinin, Türkiye'de ciddi bir büyüme potansiyeline sahip olan finansal teknolojiler sektörü için kayda değer bir fırsat teşkil edebileceği bilgisi paylaşılarak, bu nedenle dijital paranın Türkiye'deki finansal inovasyon altyapısının temel bir unsuru olarak işlev görmesinin planlandığı kaydedildi.
Dinamik Teknoloji Ortamı ve Dijital Türk Lirası
Analizde, dijital Türk lirasının temelini oluşturan teknolojilerin hızla geliştiği ve değiştiği göz önüne alındığında dijital Türk lirasının geliştirilmesinde dinamik bir yaklaşımın benimsenmesinin gerektiğine dikkati çekerek, şu ifadeler yer aldı:
