Suriye, 13 yılı aşkın süren çatışmaların ardından geride kalan yıkımın devasa boyutları ile yüzleşiyor. Dünya Bankası tarafından yayımlanan son rapor, ülkenin yeniden inşa sürecine dair sarsıcı bir mali tablo ortaya koydu. “Suriye Fiziki Hasar ve Yeniden İnşa Değerlendirmesi 2011-2024” başlıklı bu çalışma, savaşın Suriye ekonomisini temelden sarsarak ülkenin brüt sermaye stokunun yaklaşık üçte birini yok ettiğini gözler önüne seriyor. Rapora göre, bu büyük felaketin en olası onarım maliyeti tahmini tam 216 milyar dolar olarak belirlendi. Bu rakam, sadece bir maliyet değil, aynı zamanda uluslararası toplum için vicdani ve ekonomik bir acil eylem çağrısı niteliği taşıyor.
Dünya Bankası'nın analizi, doğrudan fiziksel hasarın 108 milyar dolar civarında olduğunu tahmin ederken, yeniden inşa maliyetlerinin bu tutarın iki katına kadar çıkabileceğini gösteriyor. Yeniden inşa için öngörülen 216 milyar dolarlıktahminde, konutların yeniden inşası için 75 milyar dolar, konut dışı binalar için 59 milyar dolar ve ülkenin hayati damarları olan altyapı için ise en büyük pay olan 82 milyar dolar gerekiyor.
Hasarın derinlemesine incelenmesi, ülkenin kilit şehirlerini ve bölgelerini işaret ediyor. Toplam zararın yaklaşık yarısını (%48) oluşturan altyapı kaybı, temel hizmetlerin tamamen çöktüğünü gösteriyor. Hasarın coğrafi dağılımında ise Halep, Şam kırsalı ve Humus, savaşın en ağır izlerini taşıyan bölgeler olarak ön plana çıkıyor. Yeniden yatırım önceliklendirmesinde ise en yüksek sermaye ihtiyacı yine Halep ve Şam kırsalına yönlendirilecek.
Bu dudak uçuklatan rakamın büyüklüğü, Suriye'nin ekonomik durumuyla kıyaslandığında trajik bir tablo çiziyor. Tahmini fiziksel yeniden inşa maliyeti olan 216 milyar dolar, ülkenin 2024 yılı için beklenen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’sının (GSYH) yaklaşık 10 katına denk geliyor. Çatışmaların etkisiyle Suriye ekonomisinin dramatik bir şekilde küçüldüğü belirtiliyor; 2010-2022 döneminde reel GSYH yaklaşık %53 düşüş yaşadı. Nominal GSYH ise 2011'deki 67.5 milyar dolar seviyesinden, 2024 tahminlerine göre yalnızca 21.4 milyar dolara gerilemiş durumda.
Suriye’nin karşı karşıya kaldığı bu devasa yeniden inşa faturası, ulusal imkanlarla başa çıkılabilecek sınırların çok ötesinde. Dünya Bankası’nın bu kapsamlı raporu, zorlukların boyutunu net bir şekilde ortaya koyarak, ülkenin yıkılan fiziki varlıklarını yeniden inşa etmesi ve ekonomik çöküşten kurtulabilmesi için küresel çapta eşi benzeri görülmemiş bir destek ve uluslararası iş birliği ihtiyacının hayati önem taşıdığını vurguluyor. 216 milyar dolarlık onarım maliyeti, sadece bir maliyet kalemi değil, aynı zamanda Suriye halkının geleceği ve bölgenin istikrarı için atılması gereken somut adımların bir kilometre taşıdır.
