Borç ve alacak ilişkilerinde sıkça gündeme gelen gecikme faizi, ödemelerin vadesinde yapılmaması durumunda devreye giren yasal bir uygulama olarak öne çıkıyor. Kamu alacaklarından ticari sözleşmelere kadar geniş bir alanda geçerli olan bu faiz türü, son düzenlemelerle birlikte yeniden şekillendi. 2024 yılı itibarıyla belirlenen yeni oranlar, borçlarını zamanında ödemeyenler için ek maliyet anlamına geliyor. İşte gecikme faizine ilişkin merak edilen tüm detaylar…
Gecikme Faizi Nedir?
Gecikme faizi, bir borcun yasal vade süresi içinde ödenmemesi durumunda, borçlunun geciken miktar üzerinden ödemekle yükümlü olduğu faiz tutarıdır. Bu uygulama hem kamu borçları (vergi, SGK, vb.) hem de özel sektör sözleşmeleri kapsamında geçerli olabilir. Alacaklı taraf, vade sonrası geciken her gün için bu faizi talep etme hakkına sahiptir.
Gecikme Faizi Hangi Durumlarda Uygulanır?
Gecikme faizi, borcun ödeme süresi dolduğu andan itibaren işlemeye başlar. Vade tarihi geçen her gün, faiz hesaplamasına dahil edilir. Özellikle vergi borçlarında ve devlet alacaklarında bu faiz, aylık oranlar üzerinden hesaplanır ve herhangi bir ek bildirim gerektirmez.
Kaç Günlük Gecikmede Faiz İşlemeye Başlar?
Yasal mevzuata göre gecikme faizi, borcun 1 gün bile gecikmesi durumunda uygulanabilir. Bazı özel anlaşmalar veya ticari sözleşmeler, bu konuda birkaç günlük “gecikme toleransı” tanıyabilir. Ancak devlet alacaklarında böyle bir esneklik bulunmaz; vade geçer geçmez faiz işlemeye başlar.
Güncel Gecikme Faizi Oranları Ne Kadar Oldu?
Kamu borçlarında uygulanan gecikme faizi oranı, 21 Mayıs 2024 itibarıyla aylık %4,50 olarak güncellenmiştir. Bu oran, 14 Kasım 2023 – 20 Mayıs 2024 tarihleri arasında aylık %3,50 düzeyindeydi. Değişen oranlar, vade sonrasındaki her ay için borçlulara ciddi bir ek yük getirmektedir.
Gecikme Faizi Nasıl Hesaplanır?
Gecikme faizi, aşağıdaki formül üzerinden hesaplanır:
Gecikme Faizi = Gecikme Oranı × Ay Sayısı × Anapara
Örnek:
Borç tutarı: 100.000 TL
Aylık oran: %4,50
Gecikme süresi: 2 ay
Hesap: 100.000 × 0,045 × 2 = 9.000 TL gecikme faizi
Eğer gecikme süresi tam ay değilse, günlük oran üzerinden hesaplama yapılır.
Borçlular İçin Yeni Dönem Ne Anlama Geliyor?
Yeni faiz düzenlemesiyle birlikte, borç ödeme tarihlerini kaçıranlar için oluşan maliyet önemli ölçüde artmış durumda. Özellikle kısa vadeli gecikmelerde bile yüksek faiz yükü ortaya çıkarken, ödeme planlarının titizlikle takip edilmesi her zamankinden daha kritik hale geldi.
