Zeytin ve zeytinyağı üretiminde Türkiye’nin en köklü kurumlarından biri olan Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifi, her yıl olduğu gibi 2024-2025 sezonunda da zeytinyağı alım fiyatlarını belirlemesiyle dikkatleri üzerine çekti. Zeytin üreticilerinin merakla beklediği bu fiyatlar, yalnızca üreticiler için değil, aynı zamanda tüketiciler için de oldukça önemli. Çünkü alım fiyatlarındaki değişim, marketlerde satılan zeytinyağının fiyatını doğrudan etkiliyor. Peki, 2025 yılı için Tariş zeytinyağı alım fiyatları ne kadar oldu? Yemeklik zeytinyağının litre fiyatı nasıl değişti? İşte detaylar…
2025 Tariş Zeytinyağı Alım Fiyatları Belli Oldu Mu?
Ocak ayı itibarıyla henüz Tariş tarafından resmi bir açıklama yapılmamış olsa da, sektörde dolaşan iddialara göre zeytinyağı fiyatları büyük ölçüde şekillenmiş durumda. 2024-2025 sezonunda 0,3 dizeme kadar olan yemeklik zeytinyağının fiyatı iddialara göre 225 TL olarak belirlenmiş. Bu rakam, bir önceki sezon olan 2023-2024 yılına göre yaklaşık yüzde 20-30 arasında bir düşüşü işaret ediyor.
2023 yılında 0,3 dizeme kadar olan zeytinyağı fiyatı 295 TL olarak açıklanmıştı. Bu da zeytinyağı fiyatlarında bu yıl önemli bir gerileme olduğunu gösteriyor. Peki, bu düşüşün arkasında hangi faktörler yatıyor?
Zeytinyağı Alım Fiyatlarındaki Düşüşün Sebepleri
2025 yılı için zeytinyağı alım fiyatlarındaki düşüşün en önemli nedenlerinden biri, bu yılki yüksek rekolte. Özellikle Ege Bölgesi’nde zeytin hasadının oldukça bereketli geçmesi, piyasadaki zeytinyağı miktarını artırdı. Arzın yüksek olduğu bir piyasada fiyatların düşmesi de kaçınılmaz hale geldi. Ancak rekolte yüksekliği dışında birkaç faktör daha fiyatların düşmesine neden oldu:
Uluslararası Piyasalardaki Dalgalanmalar: Zeytinyağı, dünya çapında talep gören bir ürün. Ancak İspanya, Yunanistan ve Tunus gibi büyük üretici ülkelerde yaşanan fiyat dalgalanmaları, Türkiye’yi de doğrudan etkiliyor.
Depolama Kapasitesinin Artması: Türkiye'de zeytinyağı depolama tesislerinin artması, üreticilerin ellerindeki zeytinyağını daha uzun süre saklamalarına olanak tanıyor. Ancak yüksek stok miktarı, piyasada arz fazlasına yol açarak fiyatları aşağı çekebiliyor.
Döviz Kuru Dalgalanmaları: Zeytinyağı ihracatında döviz kuru büyük bir rol oynuyor. 2024’te dövizdeki dalgalanmalar nedeniyle zeytinyağı ihracatında yaşanan belirsizlikler, fiyatların düşmesine neden oldu.
Yerel Tüketimin Azalması: Türkiye'de son yıllarda zeytinyağı tüketimi, ayçiçek yağı gibi daha ekonomik alternatiflere yönelim nedeniyle biraz gerilemiş durumda. Bu da fiyatların aşağı yönlü hareketini hızlandırıyor.
2025 Tariş Zeytinyağı Alım Fiyatları Listesi
İddialara göre, Tariş tarafından açıklanması beklenen 2025 zeytinyağı alım fiyatları şu şekilde:
- 0,3 dizeme kadar olan yemeklik zeytinyağı: 225 TL
- 0,5 dizeme kadar olan yemeklik zeytinyağı: 205 TL
- 0,8 dizeme kadar olan yemeklik zeytinyağı: 195 TL
- 1 asit oranına sahip yemeklik zeytinyağı: 185 TL
- 1,5 asit oranına sahip yemeklik zeytinyağı: 180 TL
- 2 asit oranına sahip yemeklik zeytinyağı: 175 TL
- 2’den daha yüksek asit oranına sahip rafinajlık zeytinyağı: 83 TL - 144 TL (asit oranına bağlı olarak değişiyor)
Bu fiyatlar, zeytin üreticilerinin ürünlerini Tariş’e satarken alacakları bedeli ifade ediyor. Ancak bu rakamlar, market raflarında satılan zeytinyağı fiyatlarından oldukça farklı. Çünkü işlenme, paketleme, nakliye ve vergiler gibi ek maliyetler nedeniyle marketlerdeki fiyatlar daha yüksek oluyor.
Zeytinyağında “Dizeme” Nedir ve Fiyatı Nasıl Etkiler?
Zeytinyağı fiyatlarının belirlenmesinde “dizeme” terimi oldukça önemlidir. Dizeme, zeytinyağının asit oranını ifade eder ve bu oran ne kadar düşükse zeytinyağının kalitesi o kadar yüksek kabul edilir. Örneğin:
- 0,3 dizeme: Yüksek kaliteli zeytinyağını ifade eder.
- 1 dizeme: Orta kalite bir zeytinyağıdır.
- 2 dizeme ve üzeri: Rafinajlık zeytinyağı olarak sınıflandırılır, yemeklik olarak tüketilemez.
Kalitesi yüksek olan zeytinyağları, daha düşük dizeme oranına sahiptir ve bu nedenle alım fiyatları da daha yüksek olur.
Yemeklik Zeytinyağı Fiyatları Marketlerde Ne Kadar?
2025 yılı itibarıyla marketlerde yemeklik zeytinyağı fiyatlarında da bir miktar düşüş bekleniyor. Ancak bu düşüş, üreticilerin elde ettiği fiyatlara göre daha sınırlı olabilir. Çünkü market fiyatları, üretici fiyatlarına ek olarak şu maliyetleri de içeriyor:
- İşleme ve filtreleme maliyetleri
- Paketleme ve etiketleme giderleri
- Nakliye masrafları
- Vergiler ve perakende satış kârı
2025 yılı için marketlerde 1 litrelik zeytinyağı fiyatlarının 250 TL ile 350 TL arasında değişmesi bekleniyor. Organik ve soğuk sıkım gibi özel zeytinyağlarının fiyatları ise daha yüksek olabilir.
Tariş’in Rolü ve Önemi
Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Kooperatifi, Türkiye’nin zeytinyağı üretiminde önemli bir yere sahiptir. 1915 yılında kurulan bu kooperatif, üreticilere destek olmak amacıyla alım fiyatlarını genellikle piyasa koşullarının üzerinde belirler. Bu, üreticilerin emeklerinin karşılığını alabilmesi açısından büyük bir avantaj sağlar.
Tariş aynı zamanda:
- Zeytin üreticilerine eğitimler düzenler ve modern tarım teknikleri hakkında bilgi verir.
- Üreticilerin ürünlerini pazarlamalarına yardımcı olur.
- Türkiye’nin zeytinyağı ihracatında önemli bir paya sahiptir.
Zeytinyağı Tüketiminde Türkiye’nin Durumu
Türkiye, dünya genelinde zeytinyağı üretiminde önemli bir konumda bulunmasına rağmen, kişi başı tüketimde aynı başarıyı gösterememiştir. Örneğin, İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerde kişi başına zeytinyağı tüketimi 15-20 litre civarındayken, Türkiye’de bu rakam yalnızca 2-3 litre civarındadır.
Bu durumun başlıca nedenleri arasında:
- Zeytinyağının diğer bitkisel yağlara göre daha pahalı olması
- Zeytinyağının hala bazı bölgelerde "lüks tüketim" olarak algılanması
- Farklı yağ türlerinin (örneğin ayçiçek yağı) daha yaygın kullanılması
