SIRADANLIK… SIĞLIK… KÖTÜLÜĞÜN HAMURU…
“İnsanın en yararlısı, insana yararlı olandır” der Mevlana…
Son bir haftadır yaşadığımız akıl almaz olaylar “kötülük” kavramının ne olduğunu, insanın kötülükle imtihanını ya da kötülüğün insanı hangi temellerde kuşattığını yeniden sorgulatır türden…
En basit yorumuyla açıktır ki; kötülük, insana değer kazandırılmadığında oluşur.
Ahlak psikolojisi bunu “insanın içinde yaşadığı çevreden edindikleriyle şekillenen davranışlarında ortaya çıkar...” tezi ile yorumlar.
Yine ahlak psikolojisi kötülüğün olmakta olana ilişkin bir gölge olduğunu, içe doğru bir yansımanın getirdiği “kirli yönümüz” olduğuna vurgu yapar…
Doğrusu, insanın insanla bağ kurmadığı anlarda ortaya çıkar, kötülük…
ABD’li Sosyal Psikolog Baumeister’in kötülüğün kaynağına ilişkin gördüğü sebepler ilginç başlıklar içeriyor.
Önce, para veya iktidar anlamında maddi kazanç sağlamak diyor Baumeister.
“Kişi parayı ele geçirmek için saldırganlığa başvurur veya gayriahlaki yöntemler kullanır çünkü meşru yöntemlerle başarıya ulaşamayacağına inanır” diye açıklıyor.
İkinci olarak “bir kişinin bencilliğinin tehdit edildiğini hissetmesidir” diyor ve açıklıyor:
“Suçlular, psikopatlar yüksek ‘özsaygıya’ sahip kimselerdir. Kendileri hakkında sahip oldukları olumlu benlikleri sorgulandığında saldırganlık ortaya çıkabilir.
Ego tehditlerine en duyarlı kişilerdir bunlar. Kendi değerleri hakkında şişkin kanaatlere sahiptirler. Şiddet, ego tehdidinin kaynağına yönelir, onu susturmak, yıldırmak, cezalandırmak ister.”
Şimdi bir ‘insan’ çıkıyor, havaalanında uçağına binmeye hazırlanırken gecikme olacağı bilgisini alıyor ve ahlak sınırlarını aşarak bilet kontrolü yapmakla görevli bir çalışana ağza alınmayacak sözler sarf ediyor.
Haddini epey aşıyor ve saldırganlığını “O koca k..ını büyütene kadar birazcık aklını çalıştır”, “Sokak süprüntüsü”, “Ben çingenelerle temas etmiyorum” sözleriyle ortaya koyuyor…
Sebep ne? ‘hanımefendi’nin uçağa biraz geç binecek olması.
Sonuç ne? “bir psikopatın yüksek ‘özsaygı’ sorunu” sonucundaki saldırganlık!
Acaba bu KÖTÜLÜK hamurumuzun kaçta kaçı?
Not: İnsan Hakları Beyannamesi’nin beşinci maddesi:
“Hiç kimse işkenceye, zalimane, gayriinsani, haysiyet kırıcı cezalara veya muamelelere tabi tutulamaz”
