Kasada hiç para yok!
Nereden nereye demeden edemiyor insan… Arjantin’den bahsediyorum. 19. Yüzyılın başlarında İspanya'ya karşı savaşarak bağımsızlığını kazandı. 20. Yüzyılın ilk yarısında dünyanın en zengin on ekonomisi arasındaydı, Kanada ve Avustralya'nın önündeydi. Latin Amerika'nın üçüncü büyük ekonomisi bugün dünyada çok derin bir kriz içindeki birkaç ülkeden biri. Enflasyon tahmini yüzde 250. Döviz hazinesi boş. Mart ayına kadar yabancı alacaklılara 6,5 milyar dolar ödemesi gerekiyor.
* * * *
Değerli dostum emekli büyükelçi Servet Öktem, Latin Amerika’yı çok iyi tanır, takip eder. Şöyle diyor; Arjantin denince Türkiye'de insanların aklına önce Messi ve Maradona gelir, mürekkep yalamışlarımızın aklına ise tango düşer, karı-koca Peron'lar hatırlanır. Ama, ülkeyi yakından tanıyanlar için, iktisadi buhran, hiperenflasyon, dış borç batağı, sürekli değer kaybeden Peso, IMF reçeteleri, IMF'den usandığı için meydanları dolduran kızgın kitleler ve nihayet bir krizden diğerine koşan ülke demektir.‘
* * * *
Dostum şöyle devam ediyor. ‘Arjantin seçmeni ülkeyi yıllardır münavebeyle yöneten sağ ve sol iki siyasi gelenekten bıktı. Geleneksel siyasi partilerin sorunları çözemediği, kötümserliğin iyice yerleştiği ortamlarda, özellikle yolsuzlukların iç siyasetleri sarstığı dönemlerde, yerleşik siyasi partiler ve politikacılar inişe geçerler. Böyle dönemlerde sistemin değiştirilmesi, sloganlarıyla ortaya çıkan yeni renkli simalar boşluktan yararlanarak yükselirler. Şu anki Arjantin Cumhurbaşkanı Javier Milei bu fırsatçı ve kurnaz isimlerden biri‘
* * * *
Pazartesi günü devlet başkanı olarak yemin edip göreve başlayan Javier Milei kongrede yaptığı yarım saatlik konuşmada, "Maalesef size şunu söylemek zorundayım: Kasada hiç para yok. Kısa vadede, işler daha da kötüleşecek. Ciddi bir stagflasyon, yani durgunluk ve yüksek devalüasyon yaşanacak‘ dedi. Halktan 18 ila 24 ay sabırlı olmalarını istedi. Nüfusun yüzde 40'ı yoksul, istihdamın dörtte üçü kayıt dışı sektörde, insanların yüzde 40'ının devlet desteğiyle yaşadığı ülkede yoksul halk için bu sonsuz uzun bir süre gibi gelir mi acaba bilmiyoruz. Milei’nin halkı fedakarlığa ikna becerisine bağlı sanırım.
* * * *
Kendini anarko-kapitalist olarak niteleyen ekonomist Javier Milei, seçimi beklenmedik bir şekilde açık bir şekilde kazanmış, rakibinden 11 puan önde yüzde 56 oy almıştı. Siyasi analistler "Ondan önceki yol felakete yol açabilirdi. Şimdi de yol artık bilinmeyene gidiyor‘ diyorlar. Çünkü Milei'nin kısa vadede programının tamamen belirsiz olduğu, seçim kampanyasında duyurduğu reformların belki orta veya uzun vadede uygulanabilir olduğu, ancak başlangıçta krizi daha da kötüleştireceği söyleniyor.
* * * *
Milei‘nin, ekonomi bakanlığına eski başkan döneminde maliye bakanı ve merkez bankası başkanı olan ‘Toto‘ lakaplı Luis Caputo’yu ataması da kafaları karıştırdı. Seçim kampanyasında halka sürekli "Her zamanki gibi aynı insanlarla başka bir Arjantin imkansızdır" diye seslenen Milei için ‘Başkan sözlerini unutmuş görünüyor‘ deniliyor. Başkan Milei’nin lideri olduğu ‘La Libertad Avanza‘ partisinin 257 sandalyeli mecliste 37, 72 koltuklu Senatoda sadece 7 üyesinin olması ülkeyi düze çıkaracak radikal değişiklikleri yapabilecek çoğunluğa sahip olmaması da işini bir kat daha zorlaştırıyor.
* * * *
Arjantin'de sanki değişen tek şey sorunlar: onlar da her geçen gün biraz daha büyüyor. Hayatı boyunca hiçbir zaman ekiplerde, bürokrasilerde veya siyasi kurumlarda çalışmamış, yalnız bir insan olan Milei’nin Arjantin’i nasıl düze çıkaracağı tüm dünyada merakla izleniyor. O da pek umutlu değilki sanki işi şimdiden Tanrı’ya havale etmiş gibi. İngiliz The Financial Times gazetesine bakıyorum, konuşmasında İncil’den bir alıntı yaparak ‘Savaşta zafer ordunun gücüne değil, Tanrı’dan gelecek güce bağlıdır‘ demiş. Arjantin’de içler acısı bir durum yaşanıyor galiba. Tek sevindirici şey, sert bir kuraklıktan sonra bol yağış olmuş, bu yıl mahsul bereketli, hasat bolmuş.
