HÖDÜKOLOJİK SORUN
Eski Roma’da, tek adamlık gücüne erişmiş Sezar’ın cumhuriyet düzenine son verip imparatorluğunu ilan etmesinden korkulan dönemde, onun en yakını idealist Brutus özgürlükleri koruma amacıyla suikastçılara katılır. Saldırıya direnen Sezar kendi yetiştirdiği ve oğlu gibi sevdiği gözdesini eli hançerliler arasında görünce “Sen de mi Brutus?” diye bağırır. “Öyleyse yıkıl Sezar!” Ve dövüşü bırakıp ölür. Venediklilerin en başarılı generali zenci Othello masum karısı Desdemona’yı çok sevmekte ve kıskanmaktadır. Emrindeki güvenilir adam”, iblis ruhlu Iago nefret ettiği komutanının içine kurt düşüre düşüre eşinin ihanetine inandırır onu. Othello Desdemona’yı boğar, gerçeği öğrenince (savaştığı bir Türk askerini kastederek) “Sünnetli köpeği böyle öldürmüştüm” narasıyla hançerini kendi göğsüne saplar.
Macbeth kralın en güvendiği savaşçısıdır. O kadar ki, ziyaretler sırasında geceyi onun şatosunda, onun gösterdiği odada, onun hazırlattığı yatakta geçirir. Macbeth’in karısı Lady Macbeth ise kraliçe olmak için yanıp tutuşmaktadır. Ağzından girip burnundan çıktığı kocasını cinayete azmettirir. Macbeth gecenin köründe odasına girdiği konuğunu kevgire çevirir. Kral olur ama lanetlidir. O da düşman kılıçlarıyla dünya değiştirir.
Bütün bunları ve insan röntgeni diyebileceğimiz sayısız görüntüyü nerede seyrederiz? En kapsamlı sanat dalı olan tiyatronun sahnesinde. O büyülü ortamda insanlar hem kendilerinin hem başkalarının iç dünyasını görür. Kâh gözyaşları, kâh kahkahalarla. İyi bir temsilden sokağa çıkan her seyirci ruhunu yoklarsa biraz farklı bir kişi olduğunu sezer.
Yani oyuncular “başka biri” numarası yapan göz boyayıcılar değil, tam tersine hepimizi kendi gerçeklerimizle göz göze getiren kişilik uzmanlarıdır. İşleri zor olduğu kadar önemli ve değerlidir. Öyleyken bizde uğraşlarının adını bir küçümseme deyimi gibi kullanma huyumuz darbe denemesinden bu yana depreşmiş görünüyor. Basına yansıyan bir tartışmadan iki satır şöyle:
“Bütün bunlar tiyatro.”
“Sensin tiyatro!
Öteki de atışmalarımızdaki geleneksel cevabı yapıştıracak neredeyse:
“Tiyatro babandır!”
Asıl sorulacak soru şu: 2016 Türkiye’sinde neden darbe denemesi gibi ilkellikler yaşanıyor hâlâ?
En akla yakın yanıt:
2016 Türkiye’sinde tiyatronun adını bir aşağılama deyimi gibi kullanacak kadar ilkel kişiler hâlâ pek çok da ondan.
