Apandisit, toplumda en sık acil cerrahi gerektiren hastalıklardan biridir ve erken müdahale hayati önem taşır. Göbek çevresinde başlayan ve sağ alt karına ilerleyen ağrı, bulantı, ateş gibi belirtilerle seyreder.
Amerikan Cerrahi Derneği yayınlarında, “karın sağ alt bölgesine lokalize olan ve hareketle artan ağrı apandisitin en güçlü göstergelerindendir” ifadeleri yer alır.
Apandisitin anlaşılması ve erken teşhis edilmesi için dikkat etmeniz gereken kriterler aşağıdadır:
- Sağ Alt Karın Ağrısı: Göbek civarında başlayıp sağ alt karına yerleşen ve giderek şiddetlenen ağrı.
- Bulantı-Kusma: Ağrı sonrası ortaya çıkan mide bulantısı ve kusma durumu.
- İştahsızlık: Vücutta artan iltihap yanıtının doğrudan etkisiyle iştah kaybı.
- Hafif Ateş: 37.5–38°C arası ateş yükselmesi.
- Hareketle Artan Ağrı: Öksürme, yürüme veya zıplamayla ağrının keskinleşmesi.
- Sindirim Sisteminde Değişiklik: Kabızlık, ishal veya gaz çıkaramama.
- Hassasiyet ve Şişlik: Sağ alt karında dokunmakla hassasiyet ve şişlik hissi. Çocuklarda belirtiler daha hızlı ilerleyebilir. Hamilelikte ise rahmin büyümesi nedeniyle ağrı sağ alt karın yerine karının daha üst kısmında hissedilebilir.
Apandisit Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhiste en kritik unsur, hastanın tarif ettiği ağrı ve fizik muayene bulgularıdır. Dünya Gastrointestinal Cerrahi Derneği, teşhiste “McBurney noktasında hassasiyetin en belirleyici işaret” olduğunu belirtir.
Teşhis aşamaları:
- Hastanın şikayetlerinin değerlendirilmesi
- Fizik muayene (sağ alt kadranda hassasiyet, rebound bulgusu)
- Kan tahlili (yüksek lökosit ve CRP)
- İdrar tahlili (diğer nedenleri dışlamak için)
- Ultrason
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
- Gebelerde MR veya ultrason görüntülemesi
- Acil kliniklerde, doktorlar şüpheli hastayı birkaç saat gözlemleyerek belirtilerin seyrini de takip edebilir.
Apandisit Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavinin temel yöntemi apendektomi, yani apandisin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu işlem çoğunlukla kapalı (laparoskopik) yöntemle yapılır.
Tedavi seçenekleri:
- Laparoskopik (kapalı) cerrahi
- Açık cerrahi (özellikle patlamış apandisit vakalarında)
- Gerekli durumlarda antibiyotik tedavisi
- Çocuklarda minimal invaziv yöntemlerle ameliyat
Belirtilere göre apandisitin nasıl değiştiğini gösteren özet tablo:
| Belirti / Durum | Gaz Sancısı | Apandisit |
|---|---|---|
| Ağrı Yeri | Genellikle üst karın | Göbek çevresi → sağ alt karın |
| Ağrı Şiddeti | Dalgalı | Sürekli artan, keskin |
| Gaz çıkarınca rahatlama | Evet | Hayır |
| Ateş | Genelde yok | Hafif ateş olabilir |
| Bulantı-kusma | Nadir | Çok yaygın |
| Hareketle ağrı | Değişebilir | Keskin şekilde artar |
| Aciliyet | Genelde acil değildir | Acil cerrahi gerektirir |
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Apandisitin Patlaması Neden Tehlikelidir?
Patlayan apandis, içindeki bakterileri karın boşluğuna yayarak peritonit ve sepsise yol açabilir. Tıbbi literatürde sepsis, “yaşamı tehdit eden sistemik enfeksiyon yanıtı” olarak tanımlanır. Bu nedenle patlamış apandisit acil cerrahi gerektirir ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
Apandisit Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Apandisit ameliyatı genel anestezi altında yapılır. Laparoskopik yöntemde karına 3 küçük kesi açılır, kamera yardımıyla apandis çıkarılır. Ortalama 30–60 dakika sürer. Bu yöntem daha hızlı iyileşme sağlar ve iz minimum düzeydedir.
Kaynak: http://www.nhs.uk/conditions/appendicitis
