Eğer sosyal medyanın toksik yönlerinden sıkıldıysanız ve artık influencerlar ile bağlantı kurmayı önceleyen platformların sizi umursamadığını hissediyorsanız: Sizin için hazırladığımız listeye bayılacaksınız!
Reklamsız ve Merkeziyetsiz: Mastodon
Yakın gelecekte çok daha fazla kullanıcıya ulaşması beklenen Mastodon 2025 itibariyle dünya genelinde 10 milyon kullanıcıya sahip. Daha çok X'e (Twitter) yakın, metin odaklı bir platform. Ancak onu özel kılan ve diğerlerinden ayıran çarpıcı özellikleri var:
- Reklam yok: Bu uygulamayı listenin birinci sırasına çıkaran en önemli özelliklerinden biri sıfır reklam politikası. Reklamsız sosyal medyaya hasret bizler için, bu özellik uygulamayı kullanılabilir yapmak için yeterince iyi.
- Merkeziyetsiz yapı: Tek bir şirkete değil, birbirinden bağımsız topluluklara ait sunuculara dayanır. Bu tür tek bir merkezi olmayan platformlar gelecekte, panoptikon hissiyatından rahatsız olanların mahremiyet hasretini giderebilecekleri en birincil merkezler haline gelebilir. Kullanıcı verileriniz de reklam için satılmaz.
- Kronolojik akış: Algoritma dayatması yok, gönderiler zaman sırasına göre gösterilir.
Algoritma Şeffaflığı: Bluesky
Bluesky'ı duymayanınız yoktur. Twitter'ın kurucusu Jack Dorsey, Elon Musk'a Twitter'ı sattıktan sonra yine benzer bir mantıkla çalışan Bluesky platformunu kurdu. Yeni adıyla X'in artık toksik bir platforma dönüştüğünü düşünenlerdenseniz, bu platform tam size göre olabilir.
- AT protokolü ile merkeziyetsiz yapı hedefleniyor.
- Daha şeffaf algoritmalar ve düşük toksiklik için filtreleme seçenekleri sunuluyor.
- Kullanıcılar kendi algoritmalarını seçebiliyor.
Samimi Topluluklara Özlem Duyanlara: Pixelfed
Instagram’a gerçek bir alternatif. Estetik ve görsellik odaklıdır, ancak daha samimi bir topluluk yapısı vardır. İnstagram'da samimiyet konusunda bir kayıp yaşandığını düşünenler, gerçek topluluklar ve arkadaşlarla tekrar etkileşime geçmek isteyenler için biçilmiş kaftan.
Gizliliğe ve Özgürlüğe Öncelik Verenler İçin: Diaspora
Hem Instagram hem Twitter’a alternatif olabilir: Fotoğraf, yazı, bağlantı paylaşımı yapılabilir.
- Gizlilik ön planda: Gerçek ad kullanma zorunluluğu yok.
- Reklamsız ve kullanıcı odaklı.
- Merkeziyetsiz: Kullanıcılar kendi sunucularında içeriklerini kontrol edebilir. Tek bir merkezden yönetilmeyen sosyal medya platformları çağın güzel ve ihtiyaç duyulan bir getirisi.
- Topluluklar arası etkileşim desteklenir.
Bonus: Reddit mi Lemmy mi?
Listede hali hazırda oldukça popüler olan yalnızca bir uygulama yer alıyor. Ancak Lemmy'den bahsedeceksek Reddit'e değinmeden olmazdı. Konu bazlı topluluklara ev sahipliği yapan Reddit 1 milyara yakın aktif kullanıcıya sahip. Ne yazık ki reklam ve premium özelliklere ağırlık vermeye başlayan Reddit aynı zamanda popüler görüşleri ön plana çıkarırken farklı veya özgün fikirleri algoritması nedeniyle bastırabilir. Ancak bu konuda net bir şey söylemek zor.
Reddit'e alternatif Lemmy:
Lemmy, özellikle Reddit’in ticarileşmesi ve sansür sorunlarına karşı doğmuş, topluluk odaklı, merkeziyetsiz ve özgürlükçü bir sosyal medya platformudur. Açık kaynaklı olması sayesinde isteyen herkes kendi Lemmy sunucusunu (örneğin lemmy.ml gibi) kurabilir ve içerikleri kendi kurallarıyla yönetebilir.
- Reddit’e benzer ama merkeziyetsiz ve açık kaynaklı.
- Toplulukların kendi kurallarını oluşturduğu “instance” yapısı var.
- Tartışmalar daha medeni ve daha sıkı moderasyon var.
- Ayrıca Twitter'daki kaotik tartışmalara göre daha yapıcı tartışma ortamı sunar.
