KORONA KRİZİNE DİJİTAL PARA ÇÖZÜMÜ
Kripto paralar ve bunların ihracı son üç yıldır birçok merkez bankasının gündemindedir. Bu konuda birçok rapor yayınlanmış ve araştırma projeleri bütçelenmiştir. Cari para sisteminin banka hesaplarındaki birtakım dijitlerden oluştuğunu ve 2008 krizinde merkez bankalarının likidite genişletmek için sadece dijit transferleri yapmasının yeterli olduğu göz önüne alındığında finansal teknolojilerin aslında dijital paralar için zemini uzun zamandır hazır ettiğini tespit edebiliriz. Keza ödeme sistemi sağlayıcı banka dışı unsurların da bu anlamda altyapısı hazırdır denebilir.
Çin ve ABD gibi ekonomiler dijital paralarını hayata geçirmek üzere adım atmaya başladı. Ekonomiler tarafından dijital paraların uygulamasının derhal ve hemen gerçekleştirilmesinden bağımsız olarak ortaya çıkarılması uzun dönem için bir gereklilik olarak görülmektedir. Zira Covid-19 kaynaklı krizi aşmak üzere kullanılmaması halinde dahi dijital para çalışmalarının çıktılarına çok yakın tarihte ihtiyaç duyulacaktır.
Dijital parada ilk olmanın önemli olduğu anlamına gelebilecek dünya çapında bir kripto para tecrübemiz var. Devam edegelen kripto para ihraçlarında heyecanlandıran kurgu ve konseptlerin yanı sıra alternatif teknolojiler denenmesi bir zorunluluk biçimini aldı. Bu nedenle zamanlama dijital paraların ihracı bakımından dikkatle üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur. Bu krizin mali yükünü yönetmek üzere kapalı devre merkezi veri tabanlı bir dijital para modeli IMF vb.lerine sıkıştığı düşünülen yahut dayatılan bir ekonomi için gerçek bir çözüm önerisi olarak ön plana çıkmaktadır. Böylece kurtarma operasyonunun yükü yönetilebilir. Yeni dünya olarak tarif edilen sosyo-ekonomik ortama da stratejileri biçimlendiren şekilde katılınabilir ki yönün dijitalleşmeye doğru olduğu açıktır.
Dijital para daha büyük anlamlar da taşıyabilir. En basitinden dolarizasyonun sonunu getirebilir. Terörün ve gayrimeşru faaliyetlerin canına ot tıkayabilir. Dahası dünyada iktisadi paradigma dijital paralarla kalıcı biçimde yön değiştirebilir. Bilinen ana akım finansal aktörler ve diğer çarpık uygulamalar yıkılabilir. Nihayet dijital para faizsiz bir iktisadi modelin ilk basamağını oluşturabilir.
