KİME ÇALIŞIYORUZ?
Türkiye’de sermayenin kıtlığı nedeniyle işletmeler ana faaliyetlerine odaklanmaktan çok zamanlarının belli bölümlerini finansal ihtiyaçlarını karşılamak üzere stratejiler geliştirmeye harcamaktalar. Bu nedenle esas faaliyetlerini daha sıkışık zamanlarda daha stresli biçimde yönetmek durumunda kalırlar. Bir de koca koca işletmelerin karşısına iş bilmez finansçılar, yeni mezun portföy yöneticileri tek başlarına çıktığında sorunu analiz ve çözümü tatbik de mümkün olmadığından daha fazla efor harcamak durumundadırlar.
Gene de yılmadan çalışırlar hatta dünyanın başka yerlerine kıyasla çok çalışırlar.
Çalışırlar ama kimin için çalışırlar? Aşağıdaki tablo bu anlamda fikir verecektir.
Tablo 2012-2019 yılları arasında finans dışı Borsa İstanbul şirketlerinin toplam faiz giderleriyle toplam net karlarını göstermektedir. Veriler Thomson Reuters veri tabanından derlenmiştir. Maalesef çok iç açıcı bir tablo ile karşı karşıya değiliz.
Toplam faiz giderleri 2012 yılında 8.1 milyar TL iken istikrarlı biçimde artmış ve 2019 yılında 42.1 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Bu trendin böyle süreceğine kuşku olmadığını düşünüyorum. Çünkü faiz oranları genel olarak artış eğilimindedir ve bunun paralelinde finansman ihtiyacı da… Zira faizi de finanse etmek gerekir.
2012 yılında 21.0 milyar TL olan toplam net kar ise 2013 yılında 6.1 milyar TL’ye ardından da 2014 yılında -15.6 milyar TL’ye düşmüş. 2015 yılında gene net zararla -11.1 milyar TL’lik dönem performansı 2016 yılında kara dönmüş ve 16.2 milyar TL net kar gerçeklemiş. 2017 yılında 91.9 milyar TL, 2018 yılında 202.1 milyar TL ve 2019 yılında 60.8 milyar TL ile karlılık dalgalı bir seyir göstermiştir.
2013, 2014 ve 2015 yıllarında toplam faiz gideri net karı aşmış tüm periyotta 2 sene dışında anlamlı bir faiz gideri / kar farkı dahi doğmamıştır.
Kısaca çalışıp didinmişiz ve kazanan faizciler olmuş. Açıkçası işletmelerimiz kapitalizmin eline düşmüştür amma işletmelerimizin ne denli kapitalist olduğunu da sorgulamak gerekir. Bu yönüyle kapitalizm, kapitalizmi sömürmektedir.
Oysa tablo anlam dünyasında ortaklık geliştirmek için yeterli düzeyde lüzumsuz gider olduğunu göstermektedir.
