OYUN KURULUYOR MU?
Oyun basit; “gelişmekte olan” ekonomi kategorisinden bir ekonomi seçeceksiniz. Arjantin, Brezilya, Güney Afrika, Polonya, Türkiye vb.
Bu ülkelerdeki varlıkların USD cinsinden ucuzlamasını bekleyeceksiniz. Hatta ucuzlama sürecine katkı verebilirseniz vereceksiniz ki zaten siz girip çıktığınız için varlıklar ucuzlamaktadır. (Çünkü sizin çıkışınız diğerlerinin çıkması anlamına gelir ve çıkışı döviz cinsinden yapmanız gerektiğinden döviz talebi artar, ikinci girişi hazırlayacak kur artış trendi oluşur.)
Varlıklar yeterince ucuzlayıp sizin para cinsinizden kur yeterince değerli olunca artık ekonomiden bir hikaye ve işaret beklersiniz. İşareti görünce yeniden girersiniz piyasaya. Yüklü dövizle girersiniz. Sizin girişinizin döviz arzındaki bolluk etkisiyle kur düşer yerli para değer kazanmaya başlar. Sermaye piyasasında işletmeler hayli ucuzlamıştır. Toplamaya başlarsınız. Yüklü girişiniz diğer taraftan pay piyasasında sıçrama etkisi yapar.
Artık oyun kurulmuştur. Sizi gören gelecektir. Onlar geldikçe döviz arzı bollaşacaktır. Döviz arzı bollaştıkça kur düşecek lokal paranın değeri artacaktır. Siz zaten pay piyasasındaki artış olmadan dahi artık gelişine kara geçmişsinizdir ki pay piyasası da iyiden iyiye hareketlenmeye başlar.
Döviz cinsinden pay piyasasındaki işletmelerin ne kadar ucuzladığını herkes konuşmaktadır zaten uzunca süredir.
Kur 8,50’den 7,60’lara sonra artan girişlerle daha da aşağı gelmeye başlar. Bir taraftan borsa endeksi 1.100’lerden 1.500’lere doğru tırmanmaya başlamıştır bile.
Bu hikayenin orta vadesinde diğer değişkenler sabitken USD kuru 4.90 TL, borsa 5.000 seviyelerine gelmiştir. Böylece sizin 1 milyon USD’niz mesela 8,5 milyon USD olmuştur.
İşte artık çıkabilirsiniz. 2002-2007 döneminde Türkiye bunun çok üzerinde karlılıklar aktarmıştır. Hatta büyük oranda Hyundai’nin yatırım kararında Türkiye’yi elemesine kadar her şey mükemmel işlemiştir.
Şimdi hikaye yeniden yazılabilir duruma gelindi. Borsadan sıfır atılması önemli bir işaretti diye düşünüyorum. Bu hikaye yeniden yazılmaya başlandıysa artık yapısal değişiklikleri hızlıca tamamlamak gerekir. Çünkü bu hikayenin tersinden yabancı yatırımcı milyonlarca zarara da uğrayabilmektedir. Bunu her iki yönlü çalışmasının önünü kesecek bir fırsat dönemi olarak görmelidir oyun yeniden kurulacaksa.
