PANDEMİ DESTEKLERİ
Kovid’le beraber kamu maliyesi üzerine yükler getiren destek programları açıklandı. Piyasanın olumlu karşıladığı bu destekler uygulanmaya devam ediyor. Kovid şartlarınınsa en azından kısa zamanda gevşemeye niyeti gözükmediğinden hatta bazı sektörler ve iş kolları üzerindeki etkisi her halükarda devam da edeceğinden bu uygulamaların analitik bir yaklaşımla geliştirilmesi ve bazı durumlarda iyileştirilmesine ihtiyaç duyulabilir.
Mevcut destekler adeta her işletmenin yararlanabileceği biçimde standart bir program kapsamında sunuldu. Bunların asgari destekler olarak görülebileceği durumlar yanında ekstra fırsatlar olarak ele alındığı durumlar da mevcut.
Çünkü kovidin ticari faaliyetlere etkisi her iş için farklı şiddette gerçekleşti. En uçlarda, bazı işletmeler işlerinin çok küçük bir bölümünü kaybederken bazıları tam anlamıyla kepenk kapattı. (Bu sürecin olumlu katkı yaptığı iş kollarını bu tartışmanın dışında tutmakta yarar var.) Fakat uygulamada her iki uç durumdaki şirkete sunulan destek standart olageldi.
Bu iki uç arasında sistematik bir yaklaşımla etki derecesine göre desteklerin kapsamı genişletilebilir yahut daraltılabilir gibi duruyor. Bu tartışma desteklerin sona erdirilmesinde de gündeme getirilebilir. O yüzden yazının zamanlaması bakımından geciktiği düşünülmemelidir.
İşletmelerin etki derecelerine göre bir skala etrafında tanımlanacak ilave desteklere başvurma ihtiyacı olması halinde çözümsüz kalmak problemi büyütebilir. En azından mevcut desteklerin her iş kolu için birden kaldırılması sorunları çözmek yerine ötelemiş olmak sonucu verecektir. Normale dönüş tabi eğer mümkün olacaksa bazı faaliyetler için daha ileri tarihlere sarkabilir. Desteklerin artırılmasına kamu maliyesi imkan vermediğinden bu teklif göz ardı edilebilecekse de iş kolları arasında destekler anlamında toptancılığın bir adaletsizlik olarak yorumlanması da mümkündür. En azından bu yorumun önüne geçmek için desteklerin kaldırılmasında daha dikkatli ve analitik bir ihtiyacımız olabileceğini anlamak gerekir.
Stresi artan iş kollarına dönük ilave destekler gelmeyecekse de onları birdenbire denize atar gibi terk etmemek adına etki derecesine göre tedrici bir destek tasfiyesi doğru olacaktır. Bu anlamda meslek ve ticaret odalarının da üyelerinin etki derecelerini raporlaması ekonomi yönetimi için anlamlı olabilir.
