BITCOIN
Bitcoin kripto-döviz olarak da bilinen bir sanal paradır. 16 milyar USD’lik büyüklüğünün bilinen diğer dövizlerin tutarı karşılığında çok küçük miktar olduğu görülebilir. Ancak bu sanal paranın önemi her geçen gün artıyor.
Bitcoin, kullanıcıların belirli matematik problemlerini çözmesi karşılığında üretebiliyor. Bu haliyle bilinen fiziki dövizlerin bazılarından arzının daha sıkı olduğu doğrudur. Ancak değeri üzerindeki volatilite, fiziki dövizlere göre daha yüksek durumdadır.
Bitcoin, geçtiğimiz yılın son haftasında yukarı yönlü hızlı hareketi ile uzun zaman sonra tekrar değeri 1.000 USD’nin üzerine çıkınca yeniden gündeme geldi. Bu değer artışının toplam karşılığı 4 milyar USD’ye ulaştı. Yani bir haftalık periyotta %25’lik bir değer artışı yaşandı. Bu güçlü artış dikkatleri tekrar toplamaya yetti. Peki kimler Bitcoin yatırımı yapıyor?
Özellikle Çin ve Hindistan Bitcoin yatırımında başı çekiyor. Bitcoin’in yatırımın bu iki ülkenin önde gelmesi talep kaynağı hakkında ipucu veriyor. Çin’de döviz üzerine belirli miktarlar üzerinde yatırım yapılması yasaklar kapsamında. Yuan’ın değer kaybı karşısında tasarruflarının değerini korumak isteyenler Bitcoin yatırımcıları arasında önde geliyor. Dolarizasyonla ilgili alınabilecek tedbirlerin bir sınırının olduğu veya olması gerektiği, insanların sanal alternatifler bulabildiklerini gösteren bu durumdan elde edebileceğimiz önemli bir sonuç. Kovertibil olmayan bir döviz ortamının sınırlayıcılıklarının çok ötesindeyiz ancak dolarizasyon ile mücadelede yasaklar yerine operasyonel çözümler sunulması gerektiği anlaşılabilir.
Hindistan’da son dönem Bitcoin yatırımını besleyen unsur ise hükümetin tedavüldeki paraların bir bölümünün tedavülünün sona ereceğini duyurması ile ortaya çıktı. İnsanların bankalar önünde uzun kuyruklar oluşturdukları görüntüler TV’lerde yer buldu. Bu durumdan piyasanın ihtiyacı olan ve yaygın kullandığı döviz tutarlarının belirlenmesinde hassas olunması ve istikrar sağlanması gereğini ortaya koymaktadır. Örneğin 500 EUR banknotların piyasada karşılığının olmadığı muhakkaktır. Günlük alışverişlerde kullanılması zor olan bu banknotun tedavülü büyük montanlı transferlerin elektronik bankacılık sistemleri ile gerçekleştirildiği gözününe alındığında kadük olarak ön plana çıkmaktatır. Büyük tutarlı banknotlar paranın dolaşım hızını olumsuz etkileyerek büyüme üzerinde olumsuz etki yapar. Bu durum üretilen banknotların günlük alışverişlere yönelik olması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bakımdan Türkiye’nin banknot tercihlerinin yerinde olduğu vurgulanmalıdır.
Hindistan yolsuzlukla mücadele kapsamında aldığı kararla 500 ve 1000 Rupee banknotları tedavülden kaldırdı. Bu keskin karar için son tarih 31 Aralık olarak belirlendi ve yaşanan panik sonrası tüm tasarruflarını bozuk paraya çevirenler olduğu gibi Bitcoin yatırımı yapanlar da ortaya çıktı. Bu durum keskin para kararlarının ekonomide alternatifleri ön plana çıkardığını göstermektedir.
Asıl önemli olan ise ekonomide insanların alternatif döviz cinslerine veya sanal paralara yönlenmesine neden olan etkilere başvurmak yerine yatırımları ve ihracatı güçlendirerek yerel paranın talebini desteklemektir.
