EMEKLİYE FAİZSİZ KREDİ
Son zamanlarda çeşitli haber kaynaklarında emekliye faizsiz kredi sunulmasıyla ilgili çalışmalara ilişkin haberler yapılıyor. Bu haberlere göre ikraza benzer formda 3 maaş avans veya 10 maaşa kadar taksitli kredi türünde iki ayrı tip finansmandan bahsedilmekte.
Türkiye’de 2016 sonu itibariyle 11 milyon kişi civarında emekli var. Bu emeklilerin büyük bölümü şimdiki standartlara göre çok genç yaşta emekli olmuş insanlar. Bugünün çalışanları kendileri hiç emekli olamayacak dahi olsa bugünün emeklilerini finanse ediyorlar.
Emeklilerin, özellikle şehirli emeklilerin, durumu iyi değil. Muhakkak iyileştirilmelidir. Fakat zaten bir bölümü otuzlu yaşlarında emekli olmuş insanlara, 65 yaşında emekli olacak insanların katkı sağladığı bir sistemde ilave yük getirmek çok zor. Refahın borçla artırılmasıysa geçicidir. Fakat 3 maaşa kadar avansların zaman zaman önemli bir ihtiyaç olduğu düşünülebilir.
Bu haliyle bile her emekli 3 maaş avans alsa en az 50 milyar TL’lik kaynak gerekir. Bu 50 milyar TL tüketime, tüketim yatırıma, yatırım istihdama döner elbette. Ancak kamu borç gereğinin arttığı bir ortamda zarar faydayı geçecektir. SGK’nın geri dönüşlü olsa dahi bu maliyeti taşıyıp taşıyamayacağıysa iyi hesaplanmalıdır.
Emeklinin başvurabileceği faizsiz bir borç hamisi ihtiyacı gerçekten vardır. En azından emekliye müşteri gözüyle bakmayan bir kaynak gerekir. Fakat zamanlama doğru tercih edilmelidir. Türkiye 21 milyon çalışanın 11 milyon emekliyi finanse ettiği bir ülkedir. Üstelik bu çalışanların önemli bölümü asgari ücretlidir veya asgari ücretli gösterilmektedir. Dengeyi yönetmek zordur.
Emekliye borç vermektense şehirlerden göçünün finanse edilmesi daha büyük fayda sağlayabilir. Çünkü şehirlerin dışında hayat bir nebze de olsa daha ucuzdur. Yahut kırsala yol, doğalgaz gibi altyapı yatırımlarına kaynağın aktarılması göç için doğal bir cazibe ortaya çıkarabilir. Böylece emekli olduğu halde işgücü piyasasında kalmak zorunda olanlar temizlenerek istihdam geliştirilebilir. Bunu başarabildikten sonra emekliye kredi ver, avans ver, kurban yardımı ver, ramazan yardımı ver, ne ihtiyaç varsa ver zaten.
Göçün pozitif dışsalları da vardır. Gelişmişlik coğrafyamıza homojen yayılabilirse şehir nüfuslarında anormallikler, trafik, çarpık yapılaşma gibi sayamadığımız daha birçok sorunların yönetimi daha mümkün olabilir.
Türkiye iş yapmak isteyenler, proje üretmek dileyenler için gerçekten hazır bir ülke. Adımlarımızı en doğru yere basarak kaynaklarımızı etkin kullanmalıyız. Her meselemiz de birçok alternatifimiz olduğunu görmeliyiz. Emekliler meselesinde çok etkin projeler geliştirilebilir. Bir toplumun refahı çocukları ve emeklilerinin durumu gösterir. Uzun vadeli ve makro düşünmeliyiz.
