Üniversitelerin yapay zekaya hazırlık serüveni
Dünyanın dört bir yanından üniversitelerin yapay zeka çağına daha uyumlu hale gelmek için çalışmalar yaptıklarına şahit oluyoruz. Kimi üniversitelerde henüz hayata geçmemiş olsa da bir çok üniversite öğrencilerin proje ödevlerinde yapay zeka kullanmasına belli ölçülerde izin veriyorlar ve kimi zaman bu durumu teşvik bile ettikleri görülebiliyor.
Üniversiteler çağa uyumluluk süreçlerinde bazı kararlar alıyor ve bunların en önde gelenlerinden biri öğrencilere ödevlerde yapay zeka kullanımına izin vermeleri. Ödevdeki yapay zeka tarafından oluşturulan ya da ondan yardım alınan kısımların açıkça belirtilmesi gerektiği şartını koşan Avustralya'daki bir çok üniversite buna örnek gösterilebilir. Yapay zekanın ödevde nasıl yer edinmesi gerektiğine dair direktifler açık, ancak yapay zeka nasıl bilinçli bir şekilde kullanılır, dikkat edilmesi gereken etik durumlar nelerdir ve yapay zekanın yaptığı hatalar nasıl giderilir? gibi sorular üzerine ya hiç eğitim verilmediği ya da bu eğitimlerin eksik kaldığı gerçeği, bu konuda şüphe yaratıyor. Gelecekte iş hayatında aynı metodları kullanması olası bu öğrenciler tehlike çanlarının çaldığının bir göstergesi olabilir.
Yapay zeka etiği
Üniversitelerde yapay zeka kullanımının yalnızca teknik kullanımına dair eğitimlere öncelik verilen durumlarda etik kaygılar arka plana itiliyor. Bu ciddi bir sorun. Geleceğin avukatları, işe alım uzmanları bu kontrolsüz ve bilinçsiz yapay zeka kullanma davranışlarını göstermeye devam ettikçe etik muhakeme becerilerinin gelişmesi sekteye uğrayabilir.
Her ne kadar yapay zeka internetten çektiği ham veriyi doğrudan bize ulaştırıyor olmasa da yani öncesinde bu veriyi önceden belirlenmiş kurallara göre işleyip temel etik çerçeveden çıkmayacak şekilde eğitilmiş olsa da temelde yapay zekanın çalışma mantığı internette diğerine göre daha fazla olan türden veriyi işlemesiyle ortaya bir çıktı vermesidir. Dolayısıyla demokrasinin temel sorunu olarak sıkça anılan “çoğunluğun tiranlığı” ifadesi de burada bambaşka ve muhtemelen daha büyük ve tehlikeli bir sorunu beraberinde getiriyor. Bu sebeple günümüz öğrencilerinin muhakeme becerilerinin körelmemesi büyük önem arz ediyor.
Ne yapmalı?
Üniversitelerimizde etik ve bilinçli yapay zeka kullanımı konusunda disiplinler arası öğretim ekiplerinin oluşturulması başta gelen ihtiyaçlardan. Toksik yapay zeka kullanımında doğrudan suçu öğrencide aramak bir çözüm sunmayacağı gibi mevcut durumu olduğundan kötü bir yere taşıma riski de içerir. Öğretim görevlilerimizden başlayarak hem eğitimcilere hem öğrencilere temel düzeyden başlayarak bilinçli yapay zeka kullanımı konusunda eğitimler verilmesi bu sorunun büyük ölçüde önüne geçebilir. Akademik personelin kendi alanlarında bu kavramları anlaşılır ve ilgi çekici kılacak yeni öğretim materyallerine olan ihtiyacı karşılama çabasına ek devlet destekli çalışmaların yapılması ve bu hizmetleri herkes için ulaşılabilir hale getirmek olumlu sonuçları da beraberinde getirecektir. Bu bağlamda üniversiteler, mezunlarının yapay zekayı sorumlu şekilde kullanmalarını ve verdikleri kararların neden önemli olduğunu anlamalarını sağlamakla yükümlüdür.
