Tarihi Karar: Kadınlar, Evlendikten Sonra Kendi Soyadlarını Kullanabilecek
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'ndan önemli bir karar alındı. 2023/38 sayılı Karar kapsamında kadınların evlendikten sonra sadece soyadını kullanmalarını yasaklayan yasal hükmün yürürlükten kaldırılmasına karar verildi. Bu, bir kadın evlendiğinde kocasının soyadı yerine kendi soyadını kullanabileceği anlamına gelir.
Karar, erkeklerin evlilikten sonra tek başına soyadını, kadınların ise evlilik öncesi soyadını ancak evlilikten sonra ve kocasının soyadını kullanmadan önce kullanabileceğini, dolayısıyla evli eşler arasında cinsiyete dayalı farklı muamele olduğunu belirtiyor. Nüfus kayıtlarında karışıklığın önlenmesi ve nesep tespitinin sağlıklı bir şekilde yapılması kamu yararına olmakla birlikte, kişisel kimlik numaraları ve nüfus hizmetlerinin bilgi teknolojileri kullanılarak verildiği de kaydedildi.
Kadınların evlilik öncesi soyadlarını yargıya başvurarak kullanabilecekleri hatırlatılan kararda şu ifadelere yer verildi: AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararları, kadınlara evlendikten sonra eski soyadlarını tek başlarına kullanmaları için sınırlı olanaklar tanıdı. Bir kadın kızlık soyadını tek başına kullanamayacağından, evlilikten sonra sadece soyadının kullanılmasına ilişkin hüküm uyarınca kadın ve erkek arasındaki eşitsiz muamele Evlenme Yasası'nın ihlali olarak değerlendirilmiştir. Çünkü eşitlik ilkesi nesnel ve rasyonel temellere dayanmamaktadır.
Türk Medeni Kanunu'nun 187. maddesine göre kadın evlendiğinde otomatik olarak kocasının soyadını alır. Ancak başvuru yaparken eşinizin soyadına ek olarak kendi soyadınızı da kullanabilirsiniz. Bu kanunun bir hükmü Anayasa Mahkemesi tarafından hukuka aykırı bulunmuştur. Anayasa Mahkemesi 187. maddenin eşitlik ilkesini ihlal ettiğine karar vererek iptaline karar verdi.
Türk Medeni Kanunu 187. Madde Ne Anlatıyor
Türk Medeni Kanunu'nun 187. maddesi şu ifadeyi içeriyordu:
"Kadın evlendiğinde kocasının soyadını alır. Ancak nüfus müdürlüğüne veya nüfus dairesine yazılı müracaat üzerine kocasından önceki soyadını kullanabilir."
Bu Dönemin Başlangıcı Ne Zaman
Anayasa Mahkemesi'nin Resmi Gazete'de yayımladığı karara göre, kadınların sadece soyadını kullanmasına izin veren KHK dokuz ay sonra yürürlüğe girecek. Bu da vatandaşların gelecek yıldan itibaren bu düzenlemeden yararlanabilecekleri anlamına geliyor.
